HOA VO� �U
( Ta�p I)
[mucluc][loidausach][p1][p2][p3][p4][p5][p6][p7][p8]
NGHIE�P T�� �A�U MA� RA
V��a qua Ban �a�i Die�n Pha�t gia�o Qua�n 8 co� m��i chu�ng to�i ve� �a�y no�i chuye�n �a�o ly� v��i Ta�ng, Ni va� Pha�t t��. V� the�, nha�n d�p ve� tha�m chu�ng to�i no�i la�i nh��ng �ie�u ca�n ye�u tre�n ����ng tu cho ta�t ca� quy� v� la�nh ho�i va� ��ng du�ng tu trong mu�a an c� na�y cu�ng nh� ma�i ve� sau. Ta�t ca� chu�ng ta tu, nha�t la� ha�ng Ta�ng, Ni xua�t gia ai ai cu�ng no�i ro� ra�ng tu �e� ca�u gia�i thoa�t sanh t��. Ba�y gi�� to�i �a�t ca�u ho�i la�i, chu�ng ta gia�i thoa�t sanh t�� nh�ng ca�i g� da�n chu�ng ta �i va�o con ����ng sanh t��, �a�y la� mo�t va�n �e� ra�t then cho�t. Ne�u chu�ng ta ca�u gia�i thoa�t sanh t�� ma� kho�ng bie�t ca�i g� lo�i da�n m�nh �i trong sanh t�� th� la�m sao gia�i thoa�t ����c. Cho ne�n tr���c he�t chu�ng ta pha�i nghie�n nga�m xem ca�i g� da�n chu�ng ta, ca�i g� tro�i buo�c chu�ng ta pha�i tro�i la�n trong do�ng sanh t��. S�� d� chu�ng ta b� sanh t�� la� do nghie�p da�n. Trong kinh Pha�t da�y: "Do nghie�p lo�i da�n chu�ng sinh �i trong sanh t�� lua�n ho�i". Nh�ng nghie�p t�� �a�u ma� co�? Trong kinh ���c Pha�t da�y: Nghie�p xua�t pha�t t�� tha�n, kha�u va� y�, t��c la� tha�n nghie�p, kha�u nghie�p va� y� nghie�p. Nh� va�y s��c ma�nh lo�i cuo�n chu�ng ta �i trong sanh t�� la� nghie�p ma� nghie�p la�i xua�t pha�t t�� tha�n, kha�u, y� cu�a m�nh, �o� la� ca�i ca�n ba�n, cho ne�n chu�ng ta tu la� pha�i chuye�n nghie�p hay d��t nghie�p th� m��i co� the� d��ng sanh t�� ����c. Chu�ng to�i th���ng no�i, ng���i tu ne�u ch�a gia�i thoa�t th� pha�i chuye�n nghie�p. T�� nghie�p a�c le� ra pha�i �o�a trong ba ����ng d�� ��a ngu�c, nga� quy�, su�c sanh, chu�ng ta chuye�n tha�nh nghie�p thie�n �e� sanh trong ba co�i la�nh la� co�i ng���i, a tu la va� co�i tr��i. Nh� va�y bie�t chuye�n nghie�p xa�u tha�nh nghie�p to�t sanh co�i la�nh, �o� go�i la� tu chuye�n nghie�p. Va� ne�u muo�n d��t lua�n ho�i sanh t�� th� chu�ng ta pha�i d��t nghie�p, v� co�n nghie�p du� nghie�p la�nh cu�ng la� sanh trong co�i la�nh, kho�ng pha�i d��t sanh t��. Va�y chu�ng ta pha�i la�m sao �e� chuye�n ho�a nghie�p cu�a m�nh, la�m sao �e� tie�u die�t nghie�p cu�a m�nh. �ie�u na�y tha�t quan tro�ng. No�i ba nghie�p tha�n, kha�u, y� nh�ng th��c t�nh tro�ng ta�m na�m �� y�. Y� ngh� la�nh, tha�n la�m la�nh, mie�ng no�i la�nh. Y� ngh� d��, mie�ng no�i d��, tha�n la�m d��. Tuy no�i ba nghie�p nh�ng go�c t�� y�. Y� nghie�p la� ca�n ba�n, la� nha�n cho hai nghie�p kia hoa�c to�t, hoa�c xa�u. Ne�n chu�ng ta tu muo�n d��t sanh t�� th� pha�i d��ng y� nghie�p. Y� nghie�p d��ng th� sanh t�� m��i d��t. V� va�y ng���i tu T�nh �o� pha�i nie�m Pha�t nha�t ta�m, nha�t ta�m th� y� nghie�p la�ng le� m��i ����c sanh ve� Ta�y ph��ng, m��i thoa�t ly sanh t��. Ne�u tu ch�a nha�t ta�m th� ch�a the� thoa�t ly ����c. Quy� v� nh�� trong kinh Di �a� ���c Pha�t da�y ra�t ro�: Ng���i nie�m Pha�t hoa�c mo�t nga�y, hoa�c hai nga�y cho �e�n ba�y nga�y nha�t ta�m ba�t loa�n th� khi la�m chung ng���i �o� ����c Pha�t va� Tha�nh chu�ng hie�n �� tr���c. Ro� ra�ng khi chu�ng ta ����c nha�t ta�m t��c y� nghie�p �a� thanh t�nh, kho�ng co�n nghie�p n��a th� ����c va�ng sanh ve� co�i Pha�t. Ng���i tu theo thie�n Nguye�n thu�y th� qua�n T�� nie�m x��. Trong kinh A-ha�m da�y: "Ng���i na�o t�� mo�t nga�y cho t��i ba�y nga�y tru� ta�m n�i T�� nie�m x�� kho�ng co� di chuye�n (t��c la� kho�ng co� d��i �o�i) th� ����c nha�p Nie�t-ba�n, ch��ng A-la-ha�n. Cha�ng nh��ng ba�y nga�y ma� sa�u nga�y, na�m nga�y, bo�n nga�y, ba nga�y, mo�t nga�y ne�u tru� ta�m n�i T�� nie�m x�� kho�ng di chuye�n, ng���i �o� cu�ng ch��ng t�� A NA-ha�m tr�� xuo�ng". Nh� va�y chu�ng ta tha�y tu T�nh �o� hay tu Thie�n �e�u pha�i d��ng la�ng y� nghie�p. Y� nghie�p d��ng la�ng ro�i th� chu�ng ta ����c sanh ve� T�nh �o�, ����c ch��ng qua� A-la-ha�n, nha�p Nie�t-ba�n v. v� Do �o� tro�ng ta�m la� pha�i d��ng y� nghie�p, y� nghie�p d��ng ro�i th� chu�ng ta m��i gia�i thoa�t sinh t�� ����c. �o� la� chu�ng to�i da�n to�ng qua�t �e� quy� v� nha�n ro� ����ng lo�i tu cu�a m�nh. Song, ho�m nay ����c quy� Tha�y ye�u ca�u gia�ng ve� Thie�n ne�n chu�ng to�i no�i ve� Thie�n, �a�c bie�t la� Thie�n to�ng cu�a Vie�t Nam. Ne�u xe�t ve� Thie�n to�ng Vie�t Nam t�� khi Vie�t Nam ba�t �a�u co� Pha�t gia�o, ke� t�� nga�i Kh��ng Ta�ng Ho�i tr�� ve� sau, ta�t ca� ch� S� �e�u la� Thie�n s�, �e�u tu Thie�n. Nga�i Kh��ng Ta�ng Ho�i gia�i th�ch Thie�n theo Lu�c Die�u Pha�p Mo�n la� so� t��c, tu�y t��c, ch�, qua�n, hoa�n, t�nh. Nga�i la�i gia�ng Lu�c ba la ma�t, trong �o� co� Thie�n ba la ma�t cho chu�ng ta tha�y Thie�n cu�a Pha�t gia�o va� ��ng du�ng tu. T�� nga�i Kh��ng Ta�ng Ho�i ve� sau, ca�c Thie�n s� t�� Trung Hoa, A�n �o� sang Vie�t Nam truye�n ba� thie�n. Nga�i Kh��ng Ta�ng Ho�i co� ma�t �� Vie�t Nam va�o the� ky� th�� III, ma�i �e�n the� ky� th�� XIX, nga�i Lie�u Qua�n �� Hue� la� mo�t Thie�n s� �a�c �a�o. Nh� va�y chu�ng ta tha�y ro� t�� the� ky� th�� III �e�n the� ky� th�� XIX Pha�t gia�o chu�ng ta la� Pha�t gia�o tu Thie�n. Ba�t �a�u the� ky� th�� XIX cho �e�n the� ky� XX th� ch� Ta�ng, ch� Ni �a so� tu T�nh �o�. The� ne�n, no�i ve� Thie�n t��c la� no�i t��i ca�i go�c cu�a Pha�t gia�o Vie�t Nam, �o� la� tre�n ph��ng die�n l�ch s��. Ne�u no�i cu� the� h�n, ta�t ca� quy� Ho�a th���ng cu�ng nh� ch� Th���ng to�a chu�ng ta nga�y nay �ang tu T�nh �o�, nh�ng xe�t ky� nguo�n go�c th� ca�c Nga�i �e�u co� he� pha�i Thie�n he�t. Hoa�c la� he� pha�i Lie�u Qua�n hay he� pha�i cu�a ca�c v� kha�c nh� he� la�y ch�� Minh Nh� Ho�ng Nha�t Le� Trung Thie�n� �o� la� theo ba�i ke� cu�a ca�c Thie�n s�. Co�n ca�c v� �a� qua� co� khi t�ch �e�u ghi hoa�c la� ���i th�� 40,42,43,ai cu�ng �e�u T�� La�m Te� cha�nh to�ng he�t. T�� La�m Te� co� ngh�a la� ke� th��a do�ng La�m Te�, nh�ng gia� s�� co� ai ho�i: Th�a Tha�y, La�m Te� la� ai, Nga�i tu ha�nh ra sao th� cha�c co� v� kho�ng bie�t. �o� la� �ie�u to�i cho ra�ng ra�t �a�ng buo�n. Ta�i sao �a� th��a nha�n m�nh ke� th��a to� La�m Te� hoa�c to� Ta�o �o�ng v. v� ma� la�i kho�ng bie�t ca�c Nga�i tu pha�p g�, th� la�m sao ke� th��a? Nh� va�y ngh�a la� kho�ng na�m v��ng nguo�n go�c, co�i re� ����ng lo�i m�nh �ang tu. Khi x�a to�i xua�t gia, co� ph���c ne�n s��m va�o Pha�t ho�c ����ng. Khi ho�c chu�ng to�i ba�n khoa�n, ta�i sao ta�t ca� kinh Pha�t, ch� co� mo�t �t bo� nh� kinh Di �a�, kinh Qua�n Vo� L���ng Tho� v. v� la� no�i ve� T�nh �o�, co�n ha�u he�t nh� bo�n bo� A-ha�m �e�u no�i ve� Thie�n. Ke� n��a, ca�c v� To� �� A�n �o�, Trung Hoa, Vie�t Nam cu�ng �e�u tu Thie�n ma� nga�y nay chu�ng ta kho�ng bie�t g� ve� Thie�n. Tha�m ch� co� chu�a ca�c Tha�y nghe no�i tu Thie�n, lie�n ba�o: "Coi ch��ng tu Thie�n �ie�n". To�i nga�c nhie�n ghe� la�m, b��i v� ne�u tu Thie�n �ie�n th� ���c Pha�t �a� �ie�n ma�t ro�i va� ch� To� cu�ng �ie�n he�t. Nh�ng ca�c Nga�i kho�ng �ie�n, ta�i sao ba�y gi�� m�nh tu Thie�n �ie�n? Pha�i tra� l��i ����c ca�u �o�. Cho ne�n to�i o�m a�p, to�i t�m kie�m xem ta�i sao chu�ng ta la�i nh� va�y. Khi t�m kie�m ����c ro�i, to�i ch� tra� l��i mo�t ca�u go�n ra�ng: "Kho�ng pha�i tu Thie�n �ie�n, ch� kho�ng bie�t tu Thie�n ne�n tu Thie�n m��i �ie�n". Ng���i kho�ng ho�c Thie�n ma� tu �a�i, nghe ai ch� �a�u �a�u cu�ng ba�t ch���c tu tha�nh �ie�n ro�i �o� th��a tu Thie�n �ie�n. Ne�u tha�t tu Thie�n �ie�n th� cha�c to�i cu�ng �ie�n ma�t ro�i. Nh�ng t��i ba�y gi�� to�i va�n ch�a �ie�n th� kho�ng pha�i tu Thie�n �ie�n. �o� la� mo�t �ie�u he�t s��c nguy hie�m. ���c Pha�t tu Thie�n ngo� �a�o d���i co�i Bo� �e� kho�ng ai kho�ng bie�t, ca�c nga�i Mu�c Kie�n Lie�n, nga�i Xa� L��i Pha�t v. v� ca�c v� �a�i �e� t�� Pha�t khi x�a, mo�t nga�n hai tra�m na�m m��i v� th���ng theo Pha�t cu�ng tu Thie�n ma� ch��ng qua� A-la-ha�n. Cho �e�n ch� Ni, nh� he� cu�a ba� Di ma�u na�m tra�m v�, khi nghe Pha�t sa�p Nie�t-ba�n, lie�n ru� t��i xin Pha�t nha�p Nie�t-ba�n tr���c. ����c Pha�t cho phe�p, na�m tra�m ba� lie�n tu� ho�i la�i mo�t cho� ma� nha�p Nie�t-ba�n. Ca�c v� a�y cu�ng �a� tu Thie�n, ch��ng �a�o qua�, sanh t�� t�� ta�i. Bao nhie�u �o� �u� cho chu�ng ta tha�y th��i Pha�t, �e� t�� Pha�t �e�u tu Thie�n. Va� sau �o� t�� to� Ca Die�p truye�n th��a t��i To� th�� hai m��i ta�m la� Bo� �e� �a�t Ma, sang Trung Hoa �e�n To� th�� sa�u la� Lu�c to� Hue� Na�ng cu�ng �e�u tu Thie�n luo�n. Nh� va�y Pha�t tu Thie�n, To� tu Thie�n nh�ng chu�ng ta la�i kho�ng bie�t tu Thie�n. Cha�ng nh��ng kho�ng bie�t ma� co�n cho�ng �o�i la�i n��a ch��. Nh� va�y vo� t�nh m�nh �a� ma�t go�c ro�i. T�� khi �o�c ca�c bo� kinh he� A-ha�m, ca�c bo� kinh Pali do Ho�a th���ng Minh Cha�u d�ch, to�i �o�i chie�u, kha�o sa�t, so sa�nh la�i theo ����ng lo�i tu Nguye�n thu�y. Qua ca�c bo� kinh �a�i th��a nh� kinh Vie�n Gia�c, kinh La�ng Nghie�m v. v� to�i �o�c ra�t ky� cu�ng tha�y no�i ve� tu Thie�n, cho �e�n bo� kinh Pha�p Hoa mo�i ng���i hay tr� tu�ng cu�ng da�y tu Thie�n. Va�y ma� chu�ng ta kho�ng bie�t tu Thie�n. Ne�u kho�ng bie�t tu Thie�n th� la�m sao la�nh ho�i ����c y� ch� ca�c kinh �o�. Nh� trong kinh Pha�p Hoa pha�m Tu�ng ��a Du�ng Xua�t ke� ra�ng: Ca�c v� Bo�-ta�t t�� xa �e�n th�a Pha�t: "Ba�ch The� To�n, xin ch��ng minh cho chu�ng con se� truye�n ba�, ho� tr� kinh Pha�p Hoa �� co�i na�y". Pha�t la�c �a�u no�i kho�ng ����c. V� ca�c Nga�i la� nh��ng v� Bo�-ta�t �� tha ph��ng ne�n Pha�t kho�ng h��a thua�n. Bo�ng d�ng sau �o� qua� �a�t rung �o�ng n��t ne� ra, ca�c Bo�-ta�t t�� d���i �a�t vo�t le�n vo� so�, �i nhie�u quanh Pha�t xin Pha�t ho� tr� kinh Pha�p Hoa co�i na�y, ba�y gi�� Pha�t m��i cha�p nha�n. Khi x�a �o�c t��i cho� na�y to�i ng� nga�n, sao la� va�y? Mo�t, v� sao qua� nhie�u Bo�-ta�t t�� �a�t vo�t le�n. La�u nay chu�ng ta hay nghe no�i d���i lo�ng �a�t la� ��a ngu�c, cha�ng le� Bo�-ta�t d���i ��a ngu�c le�n sao? Hai, cha�ng le� ���c Pha�t co� ca�i nh�n ��a ph��ng? Bo�-ta�t �� �a�y xin th� cho, Bo�-ta�t n�i kha�c xin kho�ng cho. Ne�n �o�c kinh Pha�p Hoa to�i tha�y ra�t kho� hie�u. �e�n khi nghie�n c��u tu Thie�n, la�nh ho�i ����c ye�u ch� ro�i, �o�c la�i �e�n �a�y to�i c���i, tha�t la� chu�ng ta b� l��a. V� kinh Pha�p Hoa ha�u he�t la� a�n du� ma� m�nh t���ng tha�t. Bo�-ta�t t�� ph��ng kha�c �e�n la� h��u t�nh gia�c, ma� ca�i gia�c t�� be�n ngoa�i �e�n la� h��u s� tr�. Tr� �� ngoa�i, tr� nh�� ng���i kha�c ma� co�, kho�ng pha�i tha�t cu�a m�nh. Kinh Pha�p Hoa du� cho Tri kie�n Pha�t la� ca�i tha�y bie�t cu�a ch�nh m�nh, ne�n �� ngoa�i �e�n la�m sao ba�o ve� ����c. V� va�y Pha�t t�� cho�i. Ch� Bo�-ta�t d���i lo�ng �a�t vo�t le�n �o�ng vo� so�, xin ho� tr� ����c Pha�t cha�p nha�n. Bo�-ta�t d���i lo�ng �a�t t��c la� ch� cho trong tha�n t�� �a�i na�y co� ta�nh gia�c l�u xua�t, �o� m��i ch�nh tha�t cu�a m�nh, go�i la� vo� s� tr�. H��u s� tr� la� tr� co�n nh�� be�n ngoa�i, no� thuo�c ve� sanh die�t. Vo� s� tr� t�� �� trong pha�t ra �o� la� tr� ba�t sanh, ba�t die�t m��i ba�o ho� ����c Tri kie�n Pha�t cu�a ch�nh m�nh. Trong nha� Pha�t no�i ra�t nhie�u ve� vo� s� tr�, h��u s� tr� nh�ng chu�ng ta kho�ng hie�u. Khi m��i va�o �a�o pha�i ho�c ba hue� ho�c: va�n hue�, t� hue�, tu hue�, go�i ta�t la� va�n, t�, tu. Va�n la� ho�c v��i ng���i kha�c, v��i ba�c Tha�y, nghe Tha�y gia�ng da�y chu�ng ta hie�u ro�i m�� mang tr� tue�. Tr� tue� �o� la� va�n hue�. T� la� suy ga�m l��i Pha�t To� da�y cho ch�n cha�n, xe�t ne�t ky� ca�ng tha�y �u�ng lie�n ��ng du�ng tu, go�i �o� la� tu. Nh� va�y tam hue� ho�c thuo�c ve� h��u s� tr�. Co�n ba mo�n gia�i thoa�t la� gi��i, ��nh, tue�, thuo�c ve� vo� s� tr�. Nha�n gi��i tu Thie�n ��nh. Thie�n ��nh th� �a�u co� ho�c v��i ai, ch� lo�ng la�ng ta�m t� cho thanh t�nh ro�i tr� tue� pha�t ra ne�n go�i la� vo� s� tr�. Tam hue� ho�c ch�a pha�i la� gia�i thoa�t, gia�i thoa�t la� tam vo� la�u ho�c ne�n co�n go�i la� tam gia�i thoa�t mo�n, t��c la� gi��i ��nh tue�. Tue� �o� la� tue� gia�i thoa�t, no� thuo�c ve� vo� s� tr�, t�� ��nh ma� co�. Tr� tue� Pha�t no�i trong kinh Pha�p Hoa la� tr� tue� cu�a ch�nh m�nh m��i ba�o ve� ����c tri kie�n cu�a m�nh, tr� tue� �o� do ��nh pha�t ra. Va�y co� pha�i Pha�t da�y chu�ng ta tu Thie�n ��nh kho�ng? Muo�n ����c tr� tue� vo� sanh th� pha�i tu Thie�n ��nh. Ne�u chu�ng ta xe�t tha�t ky�, tha�y cho t���ng ta�n th� chu�ng ta m��i kho�ng nghi ng��, kho�ng tha�y kho� hie�u. Ch�nh to�i nga�y x�a ho�c kinh �a�i th��a, co� la�n to�i than ra�ng kinh �a�i th��a ch� �e� tre�n trang th�� ch�� kho�ng co� ��ng du�ng g� ����c he�t. Nh�ng khi tu, hie�u ����c kinh �a�i th��a m��i tha�y hay �a�o �e�, mo�t bo� kinh co� the� tha�u suo�t he�t. Nh� kinh A-ha�m ho�i vo� minh la� g�, chu�ng ta ��nh ngh�a the� na�o? Vo� minh co� ngh�a la� tha�y bie�t kho�ng �u�ng nh� tha�t. Ng���c la�i, minh la� g�? La� tha�y bie�t �u�ng nh� tha�t. Tha�y s�� va�t, tha�y con ng���i, tha�y vu� tru� �u�ng nh� tha�t. Chu�ng ta nga�y nay co� tha�y �u�ng nh� tha�t kho�ng? Tha�y toa�n la� sai la�m, kho�ng �u�ng nh� tha�t. Nh� no�i ve� tha�n th� chu�ng ta luo�n tha�y tha�n na�y la� quy�, la� sa�ch se�, to�t �e�p hay la� o� ue�, ba�t t�nh? Kinh da�y th� o� ue� ba�t t�nh nh�ng ne�u co� ai che�: "Tha�y a�n ma�c ho�i ha�m qua�", chu�ng ta gia�n kho�ng? M�nh ho�i ha�m la� s�� tha�t, ma� no�i ho�i ha�m la� gia�n. Ng���i tu co�n the� huo�ng n��a ng���i ���i, tha�y co�n sai la�m nhie�u h�n. Cha�ng nh��ng tha�y sai la�m ma� co�n muo�n �a�nh l��a ng���i kha�c sai la�m the�m n��a. Ng���i ta kho�ng bao gi�� da�m nh�n nha�n le� tha�t, ma� kho�ng tha�y le� tha�t la� go�c vo� minh. Do tha�y sai la�m tha�nh ra me� cha�p, cha�p nga�. Ne�u tha�y �u�ng �a�n th� �a�u co� cha�p, kho�ng cha�p t��c la� t�nh gia�c. �e�n ca�i nh�n cu�a kinh Vie�n Gia�c, trong kinh Pha�t gia�i th�ch ta�t ca� chu�ng sanh b� lua�n ho�i sanh t�� go�c t�� vo� minh. Trong kinh Vie�n Gia�c, Pha�t ��nh ngh�a: Vo� minh ngh�a la� cha�p tha�n t�� �a�i gia� h��p la� tha�n m�nh tha�t, cha�p ta�m suy t�nh la�ng xa�ng (t��c la� ta�m duye�n theo bo�ng da�ng sa�u tra�n) la� ta�m m�nh tha�t, �o� la� vo� minh. Ne�u chu�ng ta hie�u ����c kinh, chu�ng ta tha�y vie�c tu kho�ng kho�. V� chu�ng ta kho�ng ��ng du�ng ����c kinh ne�n chu�ng ta tu c�� tuo�t le�n, tuo�t xuo�ng hoa�i. V��i tinh tha�n �a�i th��a, Pha�t gia�o no�i tha�n na�y la� h� do�i. Nh� kinh Kim Cang no�i ta�t ca� ca�c pha�p �e�u la� h� a�o, kho�ng co� tha�t, nh� ca�u "pha�m s�� h��u t���ng giai th� h� vo�ng, nh���c kie�n ch� t���ng phi t���ng, t��c kie�n Nh� Lai", he�t s��c ��n gia�n. Ta�t ca� nh��ng g� co� t���ng �e�u la� h� do�i. Ta�i sao? V� no� do duye�n h��p, ma� h��p th� pha�i tan, ch� tan muo�n hay s��m tho�i. Pha�p g� s��m muo�n cu�ng tan th� pha�p �o� co� tha�t kho�ng? Pha�t ba�o kho�ng tha�t. Ne�u tha�y ca�c t���ng kho�ng pha�i la� t���ng, ngh�a la� tha�y ca�c t���ng nh�ng kho�ng cha�p no� la� tha�t th� �o� la� tha�y Pha�t. De� la�m sao! Nh� va�y Pha�t �a�u co� xa. Tha�y ca�c t���ng bie�t no� kho�ng tha�t la� �a� gia�c, �a� minh ro�i. Minh th� t�� nhie�n de� tha�y Pha�t, de� ga�n v��i Pha�t. Tuy nhie�n tha�y ����c nh� va�y ch�a ha�n la� so�ng ����c nh� va�y. Gia� s�� ba�y gi�� co� ai ho�i ch� Ta�ng chu�ng ta: "Th�a Tha�y, tha�n na�y tha�t hay gia�? " Quy� Tha�y tra� l��i sao? Nha�t ��nh la� gia�, no�i nghe hay la�m, nh�ng ne�u co� ai cha�m �e�n tha�n m�nh mo�t chu�t, lu�c �o� m��i bie�t tha�t hay gia�? Chu�ng ta no�i theo l��i Pha�t da�y nh�ng chu�ng ta ch�a so�ng ����c �u�ng nh� l��i Pha�t da�y, ngh�a la� no�i ����c ma� la�m ch�a ����c. No�i tha�n na�y gia�, quy� v� xe�t ky� gia� nh� the� na�o? �a so� �e�u cho ra�ng v� do nha�n duye�n, �u� duye�n th� h��p, thie�u duye�n th� tan ne�n no�i la� gia�. To�i xin no�i mo�t ca�ch cu� the� h�n n��a �e� quy� v� nha�n ����c tha�n na�y gia� tra�m pha�n. Ta�t ca� ch� Ta�ng, Ni �ang ngo�i �a�y, lo� mu�i m�nh �ang la�m g�? Ai cu�ng ba�o lo� mu�i m�nh �ang th��. To�i �a�t ca�u ho�i la�i, th�� ngh�a la� g�? La� m���n kho�ng kh� �� ngoa�i �em va�o. M���n vo�, tra� ra, m���n vo�, tra� ra. No�i ngo�i ch�i nh�ng tha�t kho�ng pha�i ngo�i ch�i, lu�c na�o cu�ng m���n, tra�. Trong kinh Pha�t da�y, tha�n chu�ng ta co� no�i t�� �a�i la� �a�t, n���c, gio�, l��a �� trong nh�ng pha�i nh�� ngoa�i t�� �a�i ho� tr�� th� no�i t�� �a�i m��i co�n. Ne�u ngoa�i t�� �a�i kho�ng phu� tr�� th� no�i t�� �a�i tan na�t. Nh� va�y hie�n gi�� lo� mu�i cu�a chu�ng ta m���n kho�ng kh�, h�t vo� la� m���n, th�� ra la� tra�. C�� m���n tra� lie�n tu�c. Lu�c na�o �o� chu�ng ta tra� ma� kho�ng m���n n��a th� sao? Th� �i ro�i pha�i kho�ng? Nh� va�y m���n tra� �e�u �a�n la� so�ng, tra� ma� kho�ng m���n la� che�t. Chu�ng ta m���n �t ta�ch n���c uo�ng, m���n ro�i cu�ng tra�, m���n c�m cu�ng the�. Nh� va�y m���n n���c, m���n �a�t, m���n gio�, m���n l��a �em va�o ro�i tra� ra. The� th� gia� tr� cuo�c so�ng cu�a chu�ng ta �� cho� na�o? Ne�u no� tha�t th� kho�ng ca�n m���n tra�. �a� vay m���n th� kho�ng tha�t. Ng���i ���i �i t�m ha�nh phu�c n�i na�y n�i kia, nh�ng to�i no�i ha�nh phu�c ��n gia�n la�m, ch� m���n tra� e�m xuo�i th� ha�nh phu�c, m���n tra� tru�c tra�c la� ma�t ha�nh phu�c. Nh� va�y chu�ng ta co� the� ke�t thu�c la�i, tha�n na�y la� h� gia�, so�ng ba�ng vay m���n, co� tha�t �a�u. �o� la� no�i ve� tha�n. Ve� ta�m, chu�ng ta luo�n luo�n suy ga�m, t�nh toa�n mo�t vie�c g� th� no�i to�i t�nh, ta�m to�i ngh� nh� va�y. Cho ca�i suy t�nh �o� la� m�nh, la� to�i. To�i suy t�nh, to�i ngh� ng��i, to�i pha�n bie�t. Quy� v� th�� xe�t, ne�u suy t�nh �o� la� to�i, khi mo�t hai phu�t na�o ngo�i ch�i, kho�ng suy t�nh, lu�c �o� ca�i to�i kho�ng co�n sao? Ca�i to�i va�n co�n, la�m sao no�i suy ngh� la� to�i ����c. Ne�u ca�i suy ngh� la� to�i tha�t th� lu�c na�o cu�ng co�. Nh�ng quy� v� t�� soi la�i t�m xem ca�i suy ngh� �o� �� �a�u, co� tha�y no� kho�ng hay ca�ng nh�n th� ca�ng ma�t. B�nh th���ng no� da�y le�n nh�ng soi la�i t�m th� no� ma�t, va�y co� pha�i tha�t kho�ng? �a�u pha�i tha�t. Quy� v� th�� ngh� xem, t�� thu�� be� cho t��i l��n, m�nh la� mo�t hay m�nh la� nhie�u? Ne�u suy ngh� la� m�nh th� suy ngh� tra�m th�� xa�u to�t v. v� cha�ng le� m�nh co� mo�t tra�m ca�i to�i hay sao? �o� la� nh��ng sai la�m ma� chu�ng ta kho�ng bie�t, c�� t���ng tha��t. Ne�u chu�ng ta bie�t ro� tha�n na�y la� vay m���n, ta�m b��, chu�ng ta se� so�ng nhe� nha�ng, tha�nh th�i, t�� ta�i. Bie�t ta�m la�ng xa�ng, t���ng t���ng la� h� a�o gia� do�i th� chu�ng ta kho�ng co�n co� cha�p �e� tranh h�n, tranh thua v��i ng���i. Cho ne�n cha�p tha�n t�� �a�i gia� h��p cho la� tha�n m�nh tha�t, �o� la� si me�, la� vo� minh. Cha�p tha�n �uo�i theo bo�ng da�ng sa�u tra�n la� m�nh tha�t, �o� la� vo� minh. Nh� va�y ne�u chu�ng ta bie�t ro�, chu�ng ta kho�ng cha�p n��a th� vo� minh tha�nh minh. Minh t��c la� gia�c, vo� minh la� me�. Ca�i me� ca�i gia�c �o� thay �o�i nh� tr�� ba�n tay. Me� gia�c gio�ng nh� sa�ng va� to�i va�y, �o�i qua �o�i la�i he�t s��c de� da�ng. Va�y muo�n gia�c ngo� de� hay kho�? Chu�ng ta th���ng co� quan nie�m, gia�c ngo� la� pho�ng ha�o quang sa�ng ca� ba�u tr��i, ch�� kho�ng ng�� gia�c ngo� la� tha�y ����c le� tha�t. Tha�t n�i ng���i, tha�t n�i m�nh, tha�y �u�ng nh� va�y la� gia�c ngo�. Thie�n to�ng co�t ch� cho chu�ng ta tha�n na�y la� gia� do�i ta�m b��, ta�m vo�ng t���ng pha�n bie�t suy ga�m la� bo�ng da�ng kho�ng tha�t. Kho�ng cha�p hai th�� �o� ma� t�m cho ra ca�i tha�t cu�a ch�nh m�nh, �o� la� ng���i tu Thie�n. Ne�n tu Thie�n la� pha�n quan t�� ky�, la� soi sa�ng la�i ch�nh m�nh t�m cho ra ca�i cha�n tha�t. V� la�u nay chu�ng ta c�� cha�p gia� la� tha�t ne�n que�n ma�t ca�i tha�t. Chu�ng ta bie�t ro� ca�i gia� kho�ng cha�p n��a th� se� �a�o x��i ����c ca�i tha�t ngay trong �o�, ch�� kho�ng �a�u xa he�t, ne�n no�i pha�i quay la�i. To�i da�n ca�u chuye�n to� Hue� Kha�, Nga�i la� To� th�� hai nh�ng la� v� To� Trung Hoa �a�u tie�n ngo� ly� Thie�n. Khi ����c to� �a�t Ma nha�n la�m �o� �e�, Nga�i th�a: - Ba�ch Ho�a th���ng, ta�m con kho�ng an, xin Ho�a th���ng da�y con pha�p an ta�m. To� �a�t Ma ba�o: - O�ng �em ta�m ra �a�y ta an cho. Nghe no�i va�y Nga�i s��ng ng���i, xoay la�i t�m mo�t �o�i nh�ng kho�ng tha�y, Nga�i m��i th�a: - Ba�ch Ho�a th���ng, con t�m ta�m kho�ng ����c. To� ba�o: - Ta �a� an ta�m cho ng��i ro�i. Ca�u no�i na�y nga�y x�a to�i �o�c ch��ng mo�t tra�m la�n nh�ng va�n kho�ng hie�u g� he�t. Sao ma� ky� la�, an lu�c na�o? Ta�m �a�u co� h�nh t���ng ma� �em ra, ne�n lu�c �o� to� Hue� Kha� m��i nh�n la�i ta�m la�ng xa�ng cu�a m�nh. �a�y go�i la� pha�n quan. Nh�ng khi nh�n la�i th� no� ma�t, ma�t t��c la� kho�ng tha�t. Ne�n To� no�i "Ta �a� an ta�m cho ng��i ro�i". �o� la� pha�p an ta�m ma� kho�ng co� pha�p. Ch� pha�n quan t�m la�i no� th� no� ma�t, ma�t la� an ch�� co� g� �a�u. Th� du� chu�ng ta tu T�nh �o�, du�ng ca�u nie�m Pha�t �e� an ta�m. Nie�m t��ng ca�u, t��ng ca�u cho que�n ca�c nie�m kha�c go�i la� an. Que�n ta�t ca� ca�c th�� ta�p nha�p nh�ng co�n ca�u nie�m Pha�t, ke� pha�i bo� luo�n ca�u nie�m Pha�t n��a m��i ����c. Co�n tu theo To�, c�� nh�n tha�ng vo� trong xem ta�m ba�t an �� �a�u, t�m la�i kho�ng ra th� t�� no� an ro�i. Ne�n ����ng lo�i tu Thie�n cu�a Thie�n to�ng la� pha�n quan t�� ky�, soi sa�ng la�i ch�nh m�nh ch�� kho�ng co� t�m kie�m �� �a�u xa, �o� la� le� tha�t. An ro�i, tuy kho�ng co�n ngh� suy ma� va�n bie�t. Quy� v� nh�� la�i nh��ng phu�t gia�y ngo�i kho�ng ngh� suy, chu�ng ta co� bie�t hay kho�ng? Chu�ng ta quen cho ra�ng co� suy ngh� m��i bie�t, nh�ng tha�t t�nh kho�ng pha�i va�y. Trong kinh La�ng Nghie�m Pha�t chia ra hai th�� ta�m: vo�ng ta�m va� ch�n ta�m. Vo�ng ta�m la� ta�m suy ngh� la�ng xa�ng, h� do�i ne�n go�i la� vo�ng. Cha�n ta�m la� ca�i bie�t ha�ng h��u, kho�ng va�ng ma�t lu�c na�o he�t, sa�n co� n�i m�nh. Khi quy� v� nh�n mo�t s�� va�t kho�ng suy ngh� g� he�t, quy� v� co� bie�t s�� va�t �o� kho�ng? Khi nghe tie�ng kho�ng suy ngh� g� he�t, chu�ng ta co� bie�t tie�ng �o� kho�ng? Tie�ng ng���i bie�t tie�ng ng���i, tie�ng chuo�ng tro�ng bie�t tie�ng chuo�ng tro�ng. Nh� va�y la� bie�t. Ca�i bie�t �o� co� va�ng lu�c na�o �a�u. N�i chu�ng ta ca�i tha�y, ca�i nghe th���ng ha�ng h��u, kho�ng thie�u va�ng lu�c na�o ca�. Nh�ng v� chu�ng ta que�n, cha�y theo ca�i la�ng xa�ng sanh die�t cho �o� la� m�nh. Ba�y gi�� la�ng ����c nh��ng th�� la�ng xa�ng suy ngh� th� ca�i cha�n tha�t hie�n tie�n, kho�i pha�i t�m kie�m �a�u xa. Do �o� Thie�n he�t s��c la� ga�n. Khi Lu�c to� ngo� �a�o ro�i, Ngu� to� tie�n Nga�i �i ve� ph�a Nam. Qua so�ng, Nga�i le�n bo�, co� mo�t �oa�n ng���i �uo�i theo gia�nh la�i y ba�t. Trong so� �o� co� nga�i Hue� Minh �i tr���c, nga�y x�a o�ng la� t���ng �i tu ne�n c��i ng��a gio�i, v� va�y r���t theo k�p. Lu�c To� �e� y ba�t tre�n ta�ng �a� ro�i tro�n va�o lu�m co� no�i: "Y ba�t la� bie�u t�n, ha� co� the� du�ng s��c ma�nh ma� tranh gia�nh ����c sao? " (Bie�u t�n la� �e� ng���i tha�y va� tin v� a�y �a� ����c To� a�n ch��ng ngo� �a�o). Hue� Minh tha�y y ba�t m��ng qua�, nha�c le�n nh�ng nha�c kho�ng no�i lie�n bie�t va�t na�y co� g� sie�u vie�t, phi th���ng ne�n kho�ng gia�nh gi��t n��a. Khi ta�m gia�nh gi��t he�t, Nga�i lie�n go�i: Ha�nh gia�! Ha�nh gia�! Nga�i Hue� Na�ng �� trong bu�i ca�y b���c ra. Hue� Minh no�i: - To�i �e�n �a�y v� pha�p ch�� kho�ng v� y ba�t. To� ba�o: - Ne�u o�ng v� pha�p ch�� kho�ng v� y ba�t th� to�i se� no�i pha�p cho nghe, nh�ng tr���c he�t o�ng pha�i la�ng ta�m, ���ng ngh� t���ng g�, to�i se� no�i. Hue� Minh la�ng le�. To� no�i: - Kho�ng ngh� thie�n, kho�ng ngh� a�c th� ca�i g� la� ba�n lai die�n mu�c cu�a Th���ng to�a Minh? Nghe ca�u �o� Hue� Minh lie�n ngo�. Chu�ng ta ngh� thie�n, ngh� a�c, ngh� pha�i, ngh� qua�y, nh��ng ca�i ngh� �o� la�m ma�t ba�n lai die�n mu�c cu�a m�nh. Ne�u d��ng no� la�i th� ba�n lai die�n mu�c hie�n tie�n. He�t s��c la� ��n gia�n. �o� la� y� ngh�a tha�m tra�m trong nha� Thie�n. Nh� va�y tu Thie�n la� quay la�i, pha�ng t�m ca�i cha�n tha�t cu�a ch�nh m�nh, ch�� kho�ng pha�i ca�i g� xa la� �� be�n ngoa�i. Cho ne�n ga�n �a�y chu�ng ta tha�y ng���i Ta�y ph��ng co� khuynh h���ng t�m hie�u �a�o Pha�t, nha�t la� t�m hie�u ve� Thie�n. Na�m 1964 to�i ����c qua Nha�t Ba�n, cu�ng mo�t chuye�n ta�u v��i to�i co� va�i ng���i Ta�y ph��ng qua Nha�t Ba�n ho�c Thie�n. Cha�ng nh��ng Nha�t Ba�n ma� T�ch Lan, Mie�n �ie�n, Tha�i Lan, ng���i ta cu�ng t�m ho�c kha� nhie�u. Ba�y gi�� to�i ma�c ca�m, buo�n, ta�i sao Thie�n �� Vie�t Nam, no�i rie�ng la� Thie�n to�ng, �a� co� tr���c Nha�t Ba�n na�m tra�m na�m va� ke�o da�i ma�i �e�n the� ky� th�� XIX nh�ng ng���i ta la�i kho�ng t�m ho�c, ma� ho� qua Nha�t Ba�n, �a�i Loan, Mianma, Xri Lanca, Tha�i Lan t�m ho�c. �o� la� �ie�u chu�ng ta �a�ng buo�n. Cho� ng���i ta h���ng ve� la� tu Thie�n, v� �o� la� ����ng lo�i tu ra�t th��c te�. Co� the� no�i Thie�n la� mo�t mo�n khoa ho�c ta�m linh ch�� kho�ng pha�i chuye�n xa xo�i, chu�ng ta tu Thie�n la� xoay la�i be�n trong. Kinh A-ha�m da�y, khi to�a thie�n ne�u co�n tham sa�n si, bie�t co�n tham sa�n si. Ne�u he�t tham sa�n si bie�t he�t tham sa�n si. Nh� va�y bie�t ro� n�i m�nh co�n �ie�u g� xa�u, �ie�u g� to�t. Bie�t ro� �o� la� Thie�n. Tu Thie�n theo Thie�n to�ng la� quay la�i m�nh �e� nha�n cha�n ra�ng n�i m�nh co� ca�i cha�n tha�t, go�i la� ba�n lai die�n mu�c, la� Pha�t ta�nh v. v� no� sa�n n�i m�nh nh�ng m�nh bo� que�n. Ba�y gi�� xoay la�i t�m cho ra no�. �o� la� vie�c th��c te� n�i m�nh ch�� kho�ng pha�i �� �a�u he�t. Nh�ng muo�n bie�t ca�i tha�t th� tr���c pha�i hie�u ca�i gia�, ne�u cha�p gia� la�m tha�t th� muo�n ���i kho�ng bie�t ca�i tha�t. Ne�n no�i �e�n tu Thie�n pha�i tha�y tha�n nh� �ie�n a�nh. Ne�u cha�p tha�n na�y tha�t, ta�m suy ngh� tha�t th� kho�ng bao gi�� chu�ng ta tha�y ����c ca�i tha�t. V� nha�n gia� la�m tha�t th� la�m sao bie�t ����c ca�i tha�t ngay con ng���i gia� cu�a chu�ng ta. Nh� kinh La�ng Nghie�m no�i cha�n ta�m va� vo�ng ta�m. Chu�ng ta �ang �uo�i theo so�ng v��i vo�ng ta�m th� chu�ng ta kho�ng tha�y ����c cha�n ta�m. Chu�ng ta quay la�i t�� nha�n, t�� tha�y n�i m�nh, ca�i g� tha�t, ca�i g� gia�, ���ng theo ca�i gia� th� so�ng v��i ca�i tha�t. Cho ne�n to�i no�i ���ng theo vo�ng t���ng, �o� la� m�nh ���ng �e� ca�i gia� l��a, bie�t gia� ro�i th� ca�i tha�t m��i hie�n lo�, �o� la� tinh tha�n tu Thie�n. Thie�n th�ch h��p v��i khoa ho�c hie�n �a�i, v� no� ra�t cu� the�, kho�ng ai cho la� me� t�n hay t���ng t���ng ����c. Trong Pha�t gia�o chu�ng ta co� ra�t nhie�u pha�p mo�n, song pha�p mo�n na�o th�ch h��p v��i hoa�n ca�nh hie�n ta�i th� chu�ng ta chu� ta�m khai tha�c, t�m hie�u va� truye�n ba�. Mai sau con cha�u cu�a chu�ng ta se� ho�c ha�nh gio�i h�n chu�ng ta nhie�u, hie�u bie�t khoa ho�c h�n. Ma� �a� co� kie�n th��c khoa ho�c ro�i ne�u cha me� ba�o cu�ng �i con, la�y �i con co� ph���c, chu�ng se� kho�ng tin. Ne�u the� he� sau kho�ng tin, Pha�t gia�o lu�c �o� se� ra sao? V� va�y chu�ng ta la� ng���i lo xa, nh�n �e�n t��ng lai, chu�ng ta pha�i co� ga�ng ga�y d��ng �a�o ���c th�ch h��p v��i hoa�n ca�nh hie�n ta�i va� t��ng lai. Co� the� Pha�t gia�o m��i tr���ng to�n. Gi��i Ta�ng Ni muo�n mai kia la�m Pha�t s�� ����c vuo�ng tro�n, ����c to�t �e�p ca�n pha�i co� ca�i nh�n sa�ng suo�t a�y. Ne�u chu�ng ta c�� ha�i lo�ng v��i hie�n ta�i, tha�y Pha�t t�� �i chu�a nhie�u, cu�ng la�y nhie�u, chu�ng ta tho�a ma�n. Nh� the� th� mai kia con cha�u chu�ng ta ma�t lo�ng tin, ch��ng �o� Pha�t gia�o se� suy �o�i. Chu�ng ta pha�i la�m sao cho Pha�t gia�o pha�t trie�n v��i th��i �a�i khoa ho�c, ch�� kho�ng pha�i pha�t trie�n v��i th��i xa x�a. V� va�y lu�c na�o to�i cu�ng co� ga�ng no� l��c h���ng da�n Ta�ng Ni, Pha�t t�� cu�ng nh� nh��ng ai mo� �a�o, �e�u tha�y �a�o Pha�t �u�ng nh� tha�t, �a�o Pha�t la� cha�n ly�, ch�� kho�ng pha�i �a�o Pha�t la� t���ng t���ng. Nh� va�y m��i hy vo�ng �a�o Pha�t to�n ta�i la�u da�i h�n va� ng���i �� ca�c n���c Ta�y ph��ng se� t��i Vie�t Nam nghie�n c��u nh��ng g� hay �e�p cu�a To� tie�n m�nh, nha�t la� Pha�t gia�o ���i Ly� Tra�n, ca� the� gi��i �e�u quy� k�nh. Chu�ng ta co� cu�a quy� ma� kho�ng khai tha�c, �e� ng���i Ta�y ph��ng coi th���ng, khinh khi m�nh. Ba�y gi�� chu�ng ta ch�u kho� khai tha�c, ng���i ngoa�i se� quy� se� k�nh. To�i mong ra�ng ta�t ca� quy� v� Ta�ng Ni tre� co�n ho�c ����c, co�n la�m nhie�u Pha�t s��, co� ga�ng t�m hie�u cho tha�u �a�o, �e� mai kia vie�c Pha�t s�� to�t �e�p h�n. ���i chu�ng to�i cu�ng sa�p ta�n ro�i, vie�c la�m kho�ng ����c bao nhie�u, chu�ng to�i tro�ng ca�y n�i ta�t ca� quy� v�. Buo�i no�i chuye�n ho�m nay mong quy� v� suy ngh� cho ky�, ga�m la�i xem ca�i g� tha�t, ca�i g� �u�ng, ��ng du�ng tu la�m sao cho Pha�t pha�p ����c la�u be�n. �o� la� cho� mong mo�i cu�a chu�ng to�i. ] |