Thiền Tông Việt Nam

[Trang chu] [Kinh sach]

HOA VO� �U

( Ta�p I)

[mucluc][loidausach][p1][p2][p3][p4][p5][p6][p7][p8]


LU�C TA�C VA� LU�C THO�NG

 

�e� ta�i chu�ng to�i se� tr�nh ba�y cho quy� Ta�ng Ni va� Pha�t t�� ho�m nay la� lu�c ta�c va� lu�c tho�ng. Th���ng ng���i the� gian co� �ie�u g� gia�n do�i hay no�i "no�i tam ba�nh lu�c ta�c". Va�y lu�c ta�c la� g�? Ch�� ta�c la� ke� c���p, ke� gia�c. Trong kinh Pha�t luo�n luo�n da�y, mo�i chu�ng ta co� �u� sa�u ca�n la� ma�t, tai, mu�i, l���i, tha�n, y�. Sa�u ca�n �o� ne�u me� la�m b� sa�u tra�n lo�i cuo�n th� sa�u ca�n bie�n tha�nh lu�c ta�c. Co�n ne�u chu�ng ta khe�o tu, khe�o g��, kho�ng cho d�nh nhie�m sa�u tra�n th� sa�u ca�n lie�n tha�nh lu�c tho�ng.

Nh� va�y th� ma�t, tai, mu�i, l���i� cu�a chu�ng ta la� lu�c ta�c ma� cu�ng la� lu�c tho�ng. Ch� kha�c mo�t be�n kho�ng bie�t tu �e� cho d�nh nhie�m, co�n mo�t be�n bie�t tu g�� bo� kho�ng cho d�nh nhie�m. Nh� ma�t chu�ng ta tha�y va�t g� �e�p lie�n tra�m tro� khen ng��i ro�i sanh ta�m �a th�ch. �o� go�i la� d�nh, la� nhie�m. Nh� va�y con ma�t la� mo�t ���a gia�c. V� d�nh nhie�m v��i sa�c tra�n cho ne�n no� pha� hoa�i co�ng ���c la�nh cu�a m�nh, do �o� go�i no� la� gia�c, la� ke� c���p. Ca�c v� na�o tu ma� tha�y ng���i �e�p, �o� va�t �e�p, hoa �e�p lie�n chu� y�, khen ng��i, ch�nh la� b� mo�t ���a gia�c da�n �i ro�i.

Ke� �e�n lo� tai nghe l��i khen, tie�ng che�. Nghe l��i khen trong lo�ng chu�ng ta vui m��ng, b� che� chu�ng ta phie�n na�o, �o� la� ���a gia�c th�� hai. B��i v� vui m��ng la� hie�u danh, phie�n na�o la� be�nh hoa�n ne�n no� c���p ma�t co�ng ���c la�nh cu�a chu�ng ta.

Lo� mu�i cu�ng va�y. Khi ta �i qua nh��ng cho� co� hoa th�m, co� mu�i ngo�t nga�o th� �a th�ch, co�n qua nh��ng cho� co� mu�i ho�i tho�i th� kho�ng �a. Nh� va�y lo� mu�i �a� pha� hoa�i co�ng ���c cu�a chu�ng ta. �o� la� ���a gia�c th�� ba.

�e�n l���i cu�a chu�ng ta. Khi mo�n ngon chu�ng ta tha�y th�ch, a�n mo�n d�� chu�ng ta b��c bo�i. Th�ch mo�n ngon ma� kho�ng ����c a�n, ghe�t mo�n d�� ma� b� a�n hoa�i �a�m ra b��c bo�i. Va�y ca�i l���i th�ch ngon, cha�n d�� �o� la� ���a gia�c th�� t�.

Th�� na�m la� xu�c cha�m. Xu�c cha�m nh��ng g� e�m a�i ta co� ca�m gia�c th�ch thu�, xu�c cha�m nh��ng g� tho� nha�m kho� ch�u th� chu�ng ta ghe�t. Nh��ng xu�c cha�m �o� la�m chu�ng ta �a�m me�n, say me� hoa�c la�m chu�ng ta kho� ch�u cha�n ghe�t, ne�n no� la� ���a gia�c th�� na�m.

���a th�� sa�u la� y�. Y� chu�ng ta tie�p xu�c v��i pha�p tra�n, tra�n na�y h�i tha�m k�n mo�t chu�t. Khi chu�ng ta nh�� h�nh a�nh ng���i pha� hoa�i m�nh th� b��c bo�i, nh�� h�nh a�nh ng���i th��ng me�n m�nh lie�n de� ch�u. �o� la� ���a gia�c th�� sa�u.

Chu�ng ta ha�y tha�t tha� xem xe�t co� pha�i sa�u ca�n la� sa�u ���a gia�c kho�ng? Ne�u pha�i th� chu�ng ta co�n co�ng ���c hay ma�t co�ng ���c? Nuo�i sa�u ���a gia�c pha� pha�ch na�y th� co�ng ���c chu�ng ta tie�u tan he�t. Nh� va�y chu�ng ta tu la� pha�i la�m sao ���ng �e� sa�u ca�n d�nh nhie�m v��i sa�u tra�n. �o� la� �uo�i ����c sa�u ���a gia�c hay co�n go�i la� lu�c ta�c, ne�u kho�ng bo�n chu�ng se� la�m h� hoa�i ca�c co�ng ���c cu�a chu�ng ta. Mo�i v� ha�y t�� kie�m la�i m�nh �e� co� ga�ng khe�o tu.

To�i da�n mo�t h�nh a�nh ma� mo�i ng���i �e�u de� tha�y, de� nh��. Khi va�o chu�a chu�ng ta th���ng tha�y th�� mo�t v� Bo�-ta�t h�nh t���ng ma�p ma�p, mie�ng c���i toe toe�t. �o� la� Bo�-ta�t Di La�c. Co� t���ng Bo�-ta�t ngo�i v��i sa�u ���a tre�, ���a mo�c con ma�t, ���a cho�c lo� tai, ���a khe�u lo� mu�i, ���a tho�t va�o mie�ng v. v� Sa�u ���a cho�c pha� nh� va�y nh�ng Bo�-ta�t va�n c���i, kho�ng b��c bo�i, kho�ng ra�y ra� g� he�t. Sa�u ���a tre� �o� t���ng tr�ng cho lu�c ta�c. Ma�c du� chu�ng no� cho�c pha� nh�ng Nga�i va�n thanh tha�n t�� ta�i. Sa�u ���a gia�c t��c la� ma�t, tai, mu�i, l���i, tha�n, y�, du� b� qua�y nhie�u nh�ng Bo�-ta�t va�n t��i c���i, ch��ng to� Nga�i �a� tha�ng ����c lu�c ta�c. Chie�m ng���ng h�nh t���ng Nga�i chu�ng ta pha�i ho�c theo g��ng cu�a Nga�i. Mo�t v� Bo�-ta�t lu�c na�o cu�ng thong dong t�� ta�i, kho�ng buo�n phie�n, b��c bo�i. Nh� va�y lu�c ta�c �o�i v��i Nga�i �a� tha�nh lu�c tho�ng ro�i.

Chu�ng ta tu pha�i la�m sao chuye�n lu�c ta�c tha�nh lu�c tho�ng m��i la� ng���i tha�ng tra�n. Co�n ne�u b� lu�c ta�c nhie�u loa�n th� tha�nh ng���i thua tra�n. Trong kinh A Ha�m ch� Pha�t co� ke� ca�u chuye�n mo�t �a�n kh� �i a�n. Kh� chu�a ra le�nh ta�t ca� kh� con pha�i �i chung �a�n, theo sau kh� chu�a kho�ng ����c �i ta�n ma�t. Trong �o� co� mo�t kh� con tha�y kh� chu�a �i tr���c, ga�p th��c a�n ngon kh� chu�a l���m a�n he�t, ne�n no� ta�ch �a�n �i rie�ng le� �e� kie�m a�n. Khi tha�y mie�ng mo�i th�m ngon no� lie�n du�ng cha�n tr���c chu�p la�y, kho�ng ng�� �a�y la� ba�y cu�a th�� sa�n �a� ga�i cha�t nh��a xung quanh ne�n no� b� d�nh tay. D�nh tay na�y no� la�y tay kia g�� ne�n cu�ng d�nh luo�n. Ke� la�y cha�n sau g�� cu�ng b� d�nh, co�n la�i mo�t cha�n co� b��i cu�ng d�nh. Nh� va�y d�nh he�t bo�n cha�n no� du�ng ca�i �uo�i ngoe ngoe mo�c cu�ng b� d�nh. Sau cu�ng no� la�y ca�i mie�ng qua�p g�� ne�n b� d�nh luo�n. Bo�n cha�n, �uo�i, mie�ng, ca� sa�u th�� b� d�nh, he�t cu�c c��a. Chu� th�� sa�n �e�n l���m bo� vo� gio� qua�y ve�.

Pha�t m���n v� du� na�y �e� no�i ch� Ta�ng, ch� Ni tu ha�nh n��ng ca�c ba�c �a�o ���c. Nh�ng khi tha�y Pha�t t�� cu�ng d���ng ca�c Ho�a th���ng, kho�ng cu�ng cho m�nh th� ca�m tha�y buo�n v� nghe�o thie�u, ne�n muo�n ra rie�ng �e� ����c ng���i ta quy� tro�ng h�n. Cu�ng nh� chu� kh� con co�n trong �a�n, tha�y kh� chu�a h���ng he�t nh��ng th��c a�n ngon ne�n ba�t b�nh m��i bo� �a�n. V� thie�u kinh nghie�m kho�ng bie�t �a�u la� mo�i ng���i ta ba�y, �a�u la� tha�t ne�n ga�p g� l���m na�y m��i d�nh tay cha�n cho �e�n sa�u ca�n, kho�ng co�n da�y du�a ����c n��a. V� va�y b� th�� sa�n l���m bo� vo� gio�.

���c Pha�t du� mie�ng mo�i la� sa�u tra�n. Mo�t tay b� d�nh ro�i th� ca� sa�u bo� pha�n b� d�nh he�t. Ba�y nh��a cu�a th�� sa�n du� cho sa�u ca�n d�nh v��i sa�u tra�n. Khi sa�u ca�n d�nh v��i sa�u tra�n ro�i th� th�� sa�n (du� cho Ma v��ng) xa�ch �i �a�u cu�ng pha�i ch�u. Chu�ng ta tu ne�u kho�n ngoan th� nh� con kh� �i theo �a�n, co� ng���i ba�o ho�. Kh� con kho�ng d�nh ba�y ne�n ����c t�� do du� a�n �t mo�t chu�t cu�ng kho�ng sao. Co�n muo�n a�n ngon, �i rie�ng la�c �a�n th� b� ma�c ba�y ra�t la� tai ha�i.

Nh� va�y sa�u ca�n d�nh v��i sa�u tra�n t��c chu�ng ta b� Ma v��ng da�n �i. No� bie�u chu�ng ta la�m g� chu�ng ta �e�u pha�i nghe theo, kho�ng cha�y �a�u ����c he�t. Ch� Ta�ng Ni tu bao nhie�u na�m g�� ����c ma�y tra�n, co�n la�i ma�y tra�n? Ne�u d�nh he�t th� tho�i coi nh� �a�u ha�ng Ma v��ng, co�n ne�u d�nh mo�t hai ca�n th� co�n da�y du�a ����c, Ma v��ng ch�a da�m na�m co� lo�i �i. Hie�u nh� va�y chu�ng ta m��i tha�y s�� tu quan tro�ng. Ha�ng nga�y ma�t �o�i sa�c, tai �o�i thanh, mu�i �o�i h��ng, mie�ng �o�i v�, tha�n �o�i xu�c, y� �o�i pha�p tra�n kho�ng b� d�nh ke�t, �o� la� chu�ng ta gia�i thoa�t. Ne�u co�n d�nh ke�t th� chu�ng ta b� Ma v��ng da�n �i tra�m lua�n trong lu�c �a�o lua�n ho�i. Nh� va�y gia�i thoa�t la� kho�ng d�nh ma�c, co�n d�nh ma�c la� kho�ng gia�i thoa�t.

Nh� chu�ng to�i v��a ke�, h�nh a�nh con kh� b� d�nh nh��a ne�n ma�t t�� do. Ne�u kho�ng d�nh th� ����c t�� do, �o� la� lu�c tho�ng. Ng���c la�i co�n d�nh ma�c la� lu�c ta�c. Ta�ng Ni tu ���ng �e� cho ca�n d�nh v��i sa�u tra�n th� chu�ng ta ����c t�� ta�i gia�i thoa�t. Co�n b� d�nh nhie�m th� ma�t he�t t�� do, �o� la� go�c cu�a s�� tu.

To�i xin da�n the�m chuye�n cu�a Lu�c to� Hue� Na�ng v��i Ngu� to� Hoa�ng Nha�n, Ngu� to� �em kinh Kim Cang ra gia�ng cho Nga�i nghe. Kinh Kim Cang co� hai ca�u ho�i cu�a to�n gia� Tu Bo� �e�. Ca�u th�� nha�t: "Ng���i pha�t ta�m ca�u Vo� th���ng Cha�nh �a�ng Cha�nh gia�c, la�m the� na�o �e� ha�ng phu�c ����c ta�m a�y? ". Ca�u ho�i th�� hai: "Ng���i pha�t ta�m ca�u Vo� th���ng Cha�nh �a�ng Cha�nh gia�c, la�m the� na�o �e� an tru� ����c ta�m a�y? ". Pha�n an tru� ta�m, Lu�c to� nghe gia�ng t��i ca�u "Ba�t �ng tru� sa�c sanh ta�m, ba�t �ng tru� thanh, h��ng, v�, xu�c, pha�p sanh ta�m. �ng vo� s�� tru� nhi sanh ky� ta�m", Nga�i lie�n �a�i ngo� va� tho�t to le�n: "�a�u ng�� ta�nh m�nh x�a nay thanh t�nh, �a�u ng�� ta�nh m�nh vo�n kho�ng sanh die�t v. v�". Ngu� to� bie�t Nga�i �a� ngo� ne�n truye�n y ba�t va� Nga�i tr�� tha�nh v� To� th�� sa�u.

Nh� va�y Pha�t da�y muo�n ta�m ye�n o�n, an tru� th� kho�ng ne�n sanh ta�m d�nh ke�t n�i sa�c, thanh, h��ng, v�, xu�c, pha�p. Sa�u ca�n kho�ng b� d�nh ke�t sa�u tra�n la� an tru� ta�m. Co� nhie�u v� tu hoa�c ngo�i nie�m Pha�t hoa�c to�a thie�n nh�ng ta�m c�� cha�y hoa�i. Cha�y theo sa�u tra�n, nh�� ng���i na�y, nh�� vie�c kia v. v� ne�n ta�m b� ro�i loa�n. Ne�u bie�t gi�� ta�m kho�ng cho d�nh v��i sa�u tra�n th� ta�m an tru�. Ma� ta�m an tru� th� tie�n �e�n qua� v� Vo� th���ng Cha�nh �a�ng Cha�nh gia�c kho�ng kho�. Do �o� chu�ng ta m��i tha�y y� ngh�a cu�a kinh Kim Cang �a� khai ngo� cho Lu�c to� la� va�y.

Ke� �a�y, to�i da�n kinh La�ng Nghie�m. To�n gia� A Nan ho�i Pha�t:

- Ba�ch The� To�n, ca�i g� la� ca�n ba�n cu�a lua�n ho�i sanh t��, ca�i g� la� ca�n ba�n cu�a Bo�-�e� Nie�t-ba�n?

Khi Nga�i ho�i ca�u na�y ���c Pha�t Th�ch Ca ch�a tra� l��i th� m���i ph��ng ch� Pha�t ��ng thinh �o�ng no�i ra�ng:

- Na�y A Nan, co�i go�c cu�a ca�n ba�n phie�n na�o, lua�n ho�i sanh t�� la� sa�u ca�n cu�a o�ng. Co�i go�c cu�a Bo�-�e� Nie�t-ba�n cu�ng la� sa�u ca�n cu�a o�ng.

Ro� ra�ng kho�ng rie�ng g� ���c Pha�t Th�ch Ca no�i sa�u ca�n la� go�c sanh t��, sa�u ca�n la� go�c Bo�-�e� Nie�t-ba�n, ma� m���i ph��ng ch� Pha�t �e�u "D� kha�u �o�ng a�m" (kha�c mie�ng �o�ng l��i) pha�t ra l��i nh� the�.

Do �o� chu�ng ta tu pha�i la�m sao �e� ch�nh m�nh d��t he�t lua�n ho�i sanh t��, �e� �a�t ����c Bo�-�e� Nie�t-ba�n. �o� la� go�c cu�a s�� tu. Co�n ne�u chu�ng ta va�n b� phie�n na�o ke�o lo�i, va�n �i trong lua�n ho�i sinh t�� th� s�� tu �o� kho�ng co� co�ng hie�u. Nh� va�y la� uo�ng c�m cu�a �a�n na th� chu�. Muo�n cho co� co�ng hie�u, kho�ng uo�ng c�m cu�a �a�n na t�n th� th� pha�i bie�t ro� sa�u ca�n la� co�i go�c cu�a sanh t��, ���ng �e� cho no� d�nh, ���ng �e� cho no� nhie�m. Co� the� chu�ng ta m��i �u�ng la� ng���i tu ca�u gia�i thoa�t sanh t��.

Sa�u ca�n t�� �a�u ma� ra? No� sa�n n�i chu�ng ta, ma�t, tai, mu�i, l���i, tha�n, y� �� ngay tha�n m�nh ch�� co� xa �a�u. Ch� ca�n ���ng �e� d�nh nhie�m la� �a� khe�o tu. Ch�� ne�u chu�ng ta a�n chay kha�c kho�, tu�ng kinh ra�t nhie�u ma� ai �o�ng t��i lie�n no�i sa�n, ca�i g� �e�p th� �a th�ch, tu nh� va�y co� ke�t qua� kho�ng? Ma�t tha�y sa�c �e�p lo�ng me� th�ch, tai nghe tie�ng che� trong bu�ng b��c bo�i, nh� va�y la� ch�a g�� ����c ca�c ca�n d�nh v��i ca�c tra�n. Ch�a g�� ����c th� la�m sao chu�ng ta gia�i thoa�t sanh t��, cho ne�n tre�n ����ng tu chu�ng ta pha�i co� ga�ng no� l��c, la�m sao ga�p ca�nh vui, ca�nh buo�n v. v� chu�ng ta va�n t�� ta�i. �o� la� gia�i thoa�t tha�t s��. Ne�u ch� co� h�nh th��c, kho�ng gi�� ����c sa�u ca�n cu�a m�nh th� kho� gia�i thoa�t. Y� ngh�a Pha�t da�y he�t s��c ro� ra�ng.

Trong nha� Thie�n co� ca�u chuye�n na�y. Nga�i Ng���ng S�n Hue� T�ch thuo�c he� Quy Ng���ng. Lu�c co�n �i tham va�n, Nga�i �e�n ho�i Thie�n s� Trung A�p - Ho�ng A�n:

- Ba�ch Ho�a th���ng, the� na�o la� Pha�t ta�nh?

Nga�i Trung A�p no�i:

- Nh� co� mo�t con kh� b� nho�t trong chuo�ng co� sa�u c��a. Be�n ngoa�i co� con kh� t��i c��a so� mo�t ke�u che�o che�o. Ro�i �e�n c��a th�� hai ke�u che�o che�o, con kh� be�n trong cu�ng ���ng da�y ke�u che�o che�o, c�� nh� va�y tie�p tu�c he�t sa�u c��a.

Khi a�y nga�i Ng���ng S�n th�a ra�ng:

- Ne�u con kh� be�n trong no� ngu� th� sao?

Nga�i Trung A�p t�� tre�n to�a b���c xuo�ng na�m ���ng no�i:

- Chu�ng ta tha�y nhau ro�i.

Qua ca�u chuye�n, chu�ng ta tha�y ca�i g�? Th���ng ng���i ta c�� t���ng ra�ng Pha�t ta�nh �� �a�u xa, kho� t�m, kho� bie�t. Nh�ng Thie�n s� no�i con kh� nho�t trong lo�ng nghe con kh� be�n ngoa�i ke�u lie�n �a�p la�i. Nh� va�y Nga�i v� con kh� be�n ngoa�i la� tra�n, con kh� be�n trong la� ca�n. Be�n ngoa�i co� sa�c tra�n th� nha�n ca�n d�nh, be�n ngoa�i co� thanh tra�n th� nh� ca�n d�nh, ngh�a la� sa�u ca�n, �u�ng t��i ca�n na�o th� ca�n �o� d�nh lie�n. Nh�ng khi �� trong �a� ye�n la�ng th� be�n ngoa�i t��i ke�u cho�c no� va�n im l�m, lu�c �o� Pha�t ta�nh hie�n tie�n ch�� kho�ng co� g� kha�c. V� va�y ne�n no�i khi con kh� be�n trong ngu� ye�n th� be�n ngoa�i du� co� ke�u ma�y no� cu�ng kho�ng c��a qua�y, v� no� kho�ng co� tie�p xu�c n��a. Cu�ng va�y khi no�i ta�m cu�a chu�ng ta ye�n la�ng sa�ng suo�t th� Pha�t ta�nh hie�n tie�n, kho�ng t�m kie�m �� �a�u xa. Chu�ng ta tu v� muo�n tha�nh Pha�t, t��c la� gia�c ngo�. Ma� gia�c ngo� ngay no�i ta�m m�nh, ne�u chu�ng ta ha�ng tri ha�ng gia�c kho�ng cha�y theo sa�u tra�n th� �o� la� Pha�t ta�nh hie�n lo� ro�i.

Tu nh� va�y kho� hay de�? Co� xa xo�i g� �a�u. Hie�u ����c y� ngh�a na�y chu�ng ta m��i tha�y chuye�n tu ha�nh kho�ng pha�i chuye�n xa v��i ma� ra�t ga�n, �� ngay tr���c ma�t chu�ng ta, ngay ba�n tha�n chu�ng ta. Tuy nhie�n l��i Pha�t, To� da�y, nghe ra�t ga�n nh�ng �u�ng s�� tha�t th� chu�ng ta que�n ma�t tie�u. Ch� nh� lo� tai, khi chu�ng ta �ang b�nh t�nh �ang an o�n, ne�u co� ng���i �e�n ch� ma�t no�i ra�ng anh hay ch� ngu nh� con bo�. Lu�c �o� chu�ng ta the� na�o? C���i hay muo�n ta�t tai ng���i ta? Nghe no�i ngu nh� con bo� lie�n no�i t��c le�n, ma� no�i t��c th� muo�n c�� lo�n. Nh� va�y lo� tai chu�ng ta co� d�nh nh��a phie�n na�o ch�a? Ne�u d�nh ro�i th� Ma v��ng chua�n b� da�n chu�ng ta �i tho�i. Lo� tai d�nh ro�i th� ca�c ca�n kha�c cu�ng d�nh theo, nh� ma�t �o�, tay muo�n c��a qua�y, ca�c c� quan �e�u muo�n hoa�t �o�ng theo ca�. V� va�y chu�ng ta pha�i de� da�t khe�o tu.

Gia� s�� co� ng���i no�i ch� la� con bo�, �ie�u �o� co� nhu�c kho�ng? To�i tha�y �a�u co� g� nhu�c. Ne�u ai no�i to�i la� con bo�, to�i c���i th�a pha�i, v� to�i co� uo�ng s��a bo�. Quy� v� co� uo�ng s��a bo� kho�ng? Th�a co�! Co� th� ng���i ta no�i m�nh la� con bo� cu�ng pha�i qua�, co� g� �a�u lo�i la�m. Co� g� �a�u �e� gia�n. Chuye�n �o� ra�t b�nh th���ng. Tha�n cu�a chu�ng ta ����c ke�t h��p b��i ra�t nhie�u tha�nh pha�n. Mo�i mo�t th�� va�t cha�t �e�u giu�p cho m�nh so�ng co�n. Nh�� the�, te� ba�o chu�ng ta ta�ng tr���ng. Nh� va�y chu�ng ta so�ng ����c la� co� pha�n con bo� trong �o� n��a ch��. Ng���i ta no�i m�nh con bo� la� pha�i qua� ro�i. C�� sao la�i gia�n? Nh�ng �� ���i co� ai la�i ch�u nh� va�y �a�u. Nghe no�i con bo� th� no�i gia�n, la he�t ro�i ��a t��i �a�nh �a�p nhau. Chu�ng ta b� �au kho� la� v� chu�ng ta kho�ng nha�n ra le� tha�t �� con ng���i. Nh� va�y kho�ng bie�t ch��ng na�o he�t b� d�nh ma�c, m��i gia�i thoa�t sanh t��.

The�m mo�t �ie�u n��a, la�u nay Pha�t t�� chu�ng ta c�� ngh� ra�ng m�nh co� ca�i g� buo�n, ca�i g� gia�n, khi gia�n no�i to�i gia�n ng���i �o� qua�, khi buo�n no�i to�i buo�n ng���i �o� qua�. Nh� va�y quy� v� cho ra�ng ca�i gia�n, ca�i buo�n la� to�i, la� m�nh. Ne�u gia�n la� m�nh th� khi he�t gia�n m�nh ma�t luo�n pha�i kho�ng? Ne�u he�t gia�n chu�ng ta va�n co�n nguye�n th� la�m sao no�i gia�n la� m�nh ����c. Nh� va�y, gia�n kho�ng pha�i tha�t m�nh, buo�n kho�ng pha�i th��c m�nh. �o� ch� la� mo�t pha�n nho� trong ta�m ta tho�i. No� sinh ro�i no� die�t ma� chu�ng ta la�i �o�ng ho�a no� v��i m�nh. T�� ca�i me� la�m na�y ne�n ch�u kho�, c�� ngh� m�nh the� na�y, m�nh the� kia. S�� tha�t gia�n kho�ng pha�i la� m�nh, �o� ch� la� pha�n ��ng cu�a ta�m sa�n ma� tho�i. Co�n ca�i ta cha�n tha�t th� lu�c na�o cu�ng tru�m kha�p, kho�ng pha�i ca�i sa�n �o� �a�u. Ne�u no�i sa�n la� m�nh th� pha�i ba�o ve� ca�i sa�n, ne�n khi gia�n ai du� co� ng���i khuye�n: "Huynh tu ha�nh ro�i ma� gia�n la�m chi" th� cu�ng ba�o ve� ca�i gia�n cu�a m�nh: "Ta�i v� ng���i �o� la�m de� gia�n qua� ne�n to�i m��i gia�n". B��i ngh� the� ne�n cho ca�i gia�n cu�a m�nh co� ly�, cha�p va� gi�� ca�i gia�n cu�a m�nh la� �u�ng. Buo�n, th��ng, h��n, ghe�t cu�ng nh� the�.

Chu�ng ta suy ngh� xem, ne�u gia�n la� m�nh th� buo�n kho�ng pha�i m�nh, th��ng kho�ng pha�i m�nh, ghe�t kho�ng pha�i m�nh. Nh�ng buo�n, th��ng, gia�n, ghe�t, ca�i na�o chu�ng ta cu�ng cho la� m�nh ca�. Nh� va�y co� ma�y chu�c ca�i m�nh, �o� la� �ie�u sai la�m. Ne�n bie�t buo�n, th��ng, gia�n, ghe�t la� nh��ng ta�m s�� ta�m th��i da�y �o�ng ro�i ma�t. Bie�t ro� nh� va�y m��i co� the� ha�ng phu�c no�, tha�ng no�. Co�n cho no� la� m�nh th� tho�i he�t ha�ng phu�c, b��i v� no� ch�nh la� m�nh th� ha�ng phu�c ca�i g�. �o� la� no�i ve� no�i ta�m.

�e�n pha�n tha�n, khi chu�ng ta b� �au cho� na�o th� no�i to�i �au qua�. No�i nh� va�y la� cho �au �o� la� to�i, nh�ng khi he�t �au th� to�i la�m sao? Ne�n bie�t ca�i �au ch� la� �au �� mo�t bo� pha�n trong c� the�, hoa�c cha�n hoa�c bu�ng �au ch�� to�i kho�ng co� �au. V� va�y khi tha�n �au chu�ng ta va�n tha�y tha�nh th�i, kho�ng kho�. Ne�u �au cha�n no�i to�i �au qua�, �au bu�ng no�i to�i �au, �au cho� na�o cu�ng to�i he�t tha�nh ra qua�n qua�i re�n la. Tha�y cha�n �au co�n to�i kho�ng �au m��i la� tha�y cha�n tha�t.

Ca�i tha�y cha�n tha�t a�y bie�t ����c ca�i �au, bie�t ����c cha�n �au, bie�t ����c bu�ng �au. Hie�u nh� va�y th� trong cuo�c so�ng na�y chu�ng ta �a� la�m chu� ����c pha�n na�o. Ng���c la�i, chu�ng ta c�� �o�ng ho�a gia�n th� to�i gia�n, �au th� to�i �au�, c�� �o�ng ho�a nh� the� th� chu�ng ta kho�ng la�m sao �ie�u khie�n ����c chu�ng, kho�ng la�m sao �uo�i chu�ng ����c. The� ne�n ng���i tu pha�i sa�ng suo�t, nha�n cho tha�t ky�, khi ga�p be�nh hoa�n m��i co� the� la�m chu�.

Nga�y x�a khi ca�c v� Thie�n s� b� be�nh, co� ng���i ho�i: Ho�a th���ng be�nh, co� ca�i cha�ng be�nh cha�ng?

Ca�c Nga�i �a�p: Co�.

Ho�i: Ca�i g� kho�ng be�nh?

Ca�c Nga�i no�i: Ui da! Ui da!

Ca�i bie�t re�n �o�, ca�i a�y kho�ng be�nh. Nh� va�y �e� tha�y ra�ng ca�c Nga�i kho�ng �o�ng ho�a nh� chu�ng ta. Do chu�ng ta la�m la�n ne�n t�� �o� sanh ra nh��ng ch���ng nga�i kha�c. To�i da�n ba�i ke� cu�a mo�t Thie�n s� ���i Tra�n, t��c vua Tra�n Nha�n To�ng. Lu�c Nga�i giao ngo�i la�i cho con le�n la�m Tha�i Th���ng Hoa�ng, co� va�n cho nha� vua cai tr� �a�t n���c. Th��i gian na�y Nga�i la�m ba�i phu� "C� tra�n la�c �a�o", t��c ba�i phu� no�i �� trong co�i ���i ma� vui v��i �a�o. Ke�t thu�c ba�i phu� �o� co� bo�n ca�u th� ch�� Ha�n nh� the� na�y:

C� tra�n la�c �a�o tha� tu�y duye�n

C� ta�c xan he� kho�n ta�c mie�n

Gia trung h��u ba�o h�u ta�m m�ch

�o�i ca�nh vo� ta�m ma�c va�n Thie�n.

Ta�m d�ch:

�� ���i vui �a�o ha�y tu�y duye�n

�o�i �e�n th� a�n me�t ngu� lie�n

Trong nha� co� ba�u tho�i t�m kie�m

�o�i ca�nh kho�ng ta�m ch�� ho�i Thie�n.

To�i gia�i th�ch t��ng ca�u ���i vui �a�o ha�y tu�y duye�n, ng���i �� trong cuo�c ���i the� tu�c ma� luo�n luo�n vui v��i �a�o th� pha�i khe�o tu�y duye�n. Khe�o la� sao? �o�i �e�n th� a�n me�t ngu� lie�n, khe�o tu�y duye�n la� nh� the�. Nh�ng ca�u �o� nhie�u ng���i hie�u la�m la�m. Gi��i tu s� tre� nghe no�i the� th�ch la�m. Tu kho�e qua�, co� g� nho�c nha�n �a�u. �o�i a�n, me�t ngu� tha�t s���ng. Co� mo�t Thie�n s� tu �� tre�n nu�i, khi ga�p ng���i ho�i Ho�a th���ng tu ha�nh the� na�o, Nga�i �a�p "�o�i a�n, me�t ngu�". V� c� s� a�y no�i �o�i a�n, me�t ngu� th� de� qua�, to�i cu�ng �o�i a�n, me�t ngu�, va�y Ho�a th���ng co� g� h�n to�i �a�u? Nga�i �a�p: No�i �o�i a�n, me�t ngu� nh�ng ng���i ���i �o�i kho�ng ch�u a�n, me�t kho�ng ch�u ngu�.

Chu�ng ta co� nh� va�y kho�ng? Nh� ho�m na�o �i la�m ve� co� c�m no�ng, canh no�ng �a�ng hoa�ng th� ngo�i a�n vui. Ho�m na�o ve� me�t ma� ga�p c�m nguo�i, th��c a�n nguo�i n��a th� da�n ma�m, xa�n che�n mo�t ho�i ro�i m��i a�n. �o� la� no�i tr���ng h��p nguo�i la�nh, ch�a ke� nh��ng v� quen a�n ��t, a�n cay. T��i b��a a�n ne�u ga�p mo�n h�i tanh la�i kho�ng co� ��t th� sao? Pha�i ch�� kie�m ��t ro�i m��i a�n. Nh� va�y �o�i co� ch�u a�n �a�u?

Ro�i �e�n ngu�. Nga�i no�i ng���i ���i me�t ma� kho�ng ch�u ngu� la�i suy ngh� ca� tra�m vie�c. C�� na�m la�n qua lo�n la�i, nh�� chuye�n na�m tre�n, na�m d���i hoa�i kho�ng ch�u ngu�. Nh� va�y me�t co� ch�u ngu� �a�u. �o� la� ng���i ���i �o�i kho�ng ch�u a�n, me�t kho�ng ch�u ngu�. Ma� �o�i kho�ng ch�u a�n, me�t kho�ng ch�u ngu� la� ch�a bie�t tu�y duye�n. Tu�y duye�n la� �o�i �e�n th� a�n, me�t �e�n th� ngu�, kho�ng co� suy ga�m g� ca�. Ne�u ����c tu�y duye�n th� �� trong ���i ma� vui v��i �a�o. Ng���i kho�ng khe�o tu�y duye�n se� tha�y trong ���i kho� tu qua�, chuye�n na�y chuye�n kia phie�n ha�. Ng���i khe�o tu tha�y kho�ng kho�, vie�c g� �e�n th� tu�y duye�n, gia�i quye�t lie�n, kho�ng pha�i ba�n ta�m lo la�ng suy ga�m hay s�� se�t g� ca�.

Hai ca�u a�y m��i nghe de� nh� tr�� ba�n tay nh�ng xe�t ky� kho�ng pha�i de� �a�u. �e�n ca�u th�� ba trong nha� co� ba�u tho�i t�m kie�m, mo�i ng���i chu�ng ta �e�u co� sa�n ho�n ngo�c quy� be�n trong, ���ng t�m kie�m �a�u xa. Th���ng Pha�t t�� chu�ng ta co� be�nh �i t�m Pha�t be�n ngoa�i. Gia� s�� tre�n nu�i co� ho�n �a� na�o na na� t���ng Pha�t th� t�m �e�n la�y le� me�, hoa�c co� go� mo�i na�o na na� gio�ng h�nh ng���i cu�ng ho� toa�ng le�n la� Pha�t, ro�i a�p nhau la�y. T�m Pha�t nh� the� bie�t bao gi�� m��i ga�p Pha�t. Chu�ng ta tu, ���ng bao gi�� le� thuo�c nh��ng h�nh a�nh h� a�o �o�, v� no� ch� la� s�� t���ng t���ng. To�i �a� t��ng �i nu�i, cu�ng t��ng vo� nh��ng hang �o�ng. Trong hang co� nh��ng cu�c �a� na na� ���c Quan A�m th� ng���i ta cho ra�ng ���c Quan A�m hie�n ve� ro�i ra�p nhau la�y. Tha�t ra �o� la� ch� do s�� t���ng t���ng va�y tho�i, co� tha�t �a�u. Ch�nh o�ng Pha�t ngay n�i m�nh la�i kho�ng nh��, kho�ng bie�t. Khi sa�u ca�n kho�ng d�nh sa�u tra�n la� Pha�t ta�nh hie�n lo� ro�i. Pha�t ngay n�i ta la�i kho�ng ch�u t�m, c�� lo t�m tre�n nu�i tre�n non, trong hang trong �o�ng ne�n suo�t ���i c�� cha�y ng���c cha�y xuo�i, ro�t la�i kho� va�n hoa�n kho�. B��i v� chu�ng ta �a� que�n ma�t cu�a ba�u trong nha� th� t�m kie�m be�n ngoa�i ca�ch ma�y cu�ng kho�ng co� ����c. �o� la� mo�t la�m la�n l��n cu�a ha�ng Pha�t t�� chu�ng ta.

Ca�u cho�t �o�i ca�nh kho�ng ta�m ch�� ho�i Thie�n, sa�u ca�n �o�i v��i sa�u tra�n kho�ng co� d�nh ma�c. Kho�ng ta�m t��c la� kho�ng co� ca�c nie�m, kho�ng suy ngh� d�nh ma�c. �o� la� Thie�n ro�i. Chu�ng ta ngo�i thie�n mo�t gi��, hai gi�� tha�y �au cha�n, ch�� co�n ta�t ca� gi��, nh��ng g� �� ngoa�i �e�n �e�u kho�ng d�nh, kho�ng ma�c th� de� qua�. Tha�y h�nh sa�c kho�ng d�nh h�nh sa�c, nghe a�m thanh kho�ng d�nh a�m thanh v. v� �o� la� chu�ng ta �ang tu Thie�n, nh� va�y tha�nh th�i bie�t ma�y. Nh�ng v� chu�ng ta c�� tha�y th� d�nh, nghe th� nhie�m ne�n ba�t buo�c pha�i ngo�i Thie�n, xe�p cha�n ngo� xuo�ng cho b��t nghe, b��t tha�y, g�� la�n la�n nh� va�y. Ne�u ����c �o�i ca�nh vo� ta�m th� kho�i ngo�i, �� �a�u cu�ng Thie�n he�t. Ng���i bie�t tu th� mo�i vie�c ra�t de� da�ng, ra�t thua�n l��i, co�n kho�ng bie�t tu th� tha�y kho�, tha�y kho�.

Co� nhie�u v� tu ra�t �a�ng th��ng. Nh� nghe no�i a�n chay la� tu ne�n ba�t �a�u a�n chay nh�ng kho�ng �u� ph��ng tie�n tha�nh ra xanh xao, kho� s��. La�i nghe ng���i ta qu�� a�n chay o�m qua�, t�� �o� sanh buo�n nh�ng kho�ng da�m bo� a�n chay, s�� ma�t co�ng ���c. Do ��c che� nh� va�y ne�n ai no�i �o�ng t��i lie�n gia�n, ai cho�c t��i lie�n phie�n. C�� gia�n phie�n hoa�i th� a�n chay co� l��i �ch g�? �o� ch� la� gio�i a�n chay tho�i ch�� kho�ng gio�i tu. Tu la� ���ng d�nh nhie�m, nghe khen cha�ng vo�i m��ng, nghe che� kho�ng vo�i gia�n, tha�y �e�p ���ng �a th�ch, tha�y xa�u ���ng ghe�t bo� v. v� Ta�t ca� sa�u ca�n kho�ng d�nh nhie�m sa�u tra�n, �o� la� tu ky�, tu �u�ng. Ne�u co�n de� d�nh nhie�m th� chu�ng ta tu ch�a �u�ng, ch�a ky�. Nhie�u ng���i v� vie�c a�n chay cu�a m�nh ne�n khi �e�n nha� ai ca�m �o�i �u�a ng��i h�i tanh lie�n buo�ng �u�a la�c �a�u. �o� la� co�n cha�p h�n thie�n ha� n��a.

�a�o Pha�t kho�ng �a�t a�n chay la� tre�n he�t, nh� ca�c s� Nguye�n thu�y �i kha�t th��c, Pha�t t�� cho g� nha�n na�y ch�� �a�u co� che� khen. Co�n ng���i tu ky� qua�, �u�a h�i ho�i cu�ng che�. �o� la� nh��ng �ie�m kho�ng khe�o, ch� chuo�ng ve� h�nh th��c, kho�ng pha�i tu ngay trong ta�m ta�nh cu�a m�nh. Ta�ng Ni chu�ng ta ����c phu�c duye�n l��n, ne�n nga�y nay bie�t th��c t�nh va�o chu�a tu, bo� he�t trie�n ph���c cu�a the� gian �e� ca�u gia�i thoa�t. V� va�y ca�n pha�i na�m cho v��ng, hie�u cho tha�u �a�o l��i da�y cu�a Pha�t, To� �e� ��ng du�ng va�o ���i tu cu�a m�nh, nh� va�y m��i kho�ng uo�ng ph� cuo�c ���i. Ng���c la�i chu�ng ta tu �e� ma� tu ch�� kho�ng bie�t g� he�t th� ch� uo�ng mo�t ���i, kho�ng �i t��i �a�u ca�.

Ng���i xua�t gia ca�n pha�i tu tie�n m��i co� the� da�y cho ha�ng c� s� tu ����c. Ne�u ng���i xua�t gia tu kho�ng ra g� th� da�y Pha�t t�� tu cu�ng kho�ng ra g�. �o� la� mo�i ho�a l��n. Mong ra�ng ta�t ca� Ta�ng Ni ha�y y� th��c ����c �ie�u �o�, no� l��c tu ha�nh, �u� ta�i ���c mai kia da�n da�t Pha�t t�� �i �u�ng ����ng. �o� la� bie�t l��i m�nh, l��i ng���i hay t�� gia�c gia�c tha, gia�c ha�nh vie�n ma�n. Co� the� m��i x��ng �a�ng d�� va�o ha�ng Th�ch t�� cu�a Nh� Lai.

]

 

[mucluc][loidausach][p1][p2][p3][p4][p5][p6][p7][p8]

[Trang chu] [Kinh sach]