Văn

Bốn mươi lăm năm thuyết pháp, Đức Phật đã dày công thiết lập nên lộ trình TU CHỨNG duy nhất, là VĂN - TƯ - TU. Vì thế, không có phương pháp tu tập nào, không có cách thức nào có thể Giác Ngộ mà không tuân thủ lộ trình VĂN - TƯ - TU.

1 - VĂN là được nghe giảng từ bậc Chánh Đẳng Giác hoặc tự mình nghiên cứu kinh điển của bậc Chánh Đẳng Giác lưu truyền, mà có được HIỂU BIẾT ĐÚNG SỰ THẬT về tất cả pháp, gọi là LIỄU TRI tất cả pháp. Trong đó có Liễu Tri Duyên Khởi, Liễu Tri Vô Thường, Vô Ngã, Liễu Tri Vị ngọt, Sự Nguy Hiểm, Sự Xuất Ly, Liễu Tri Khổ Tập Diệt Đạo. Sự LIỄU TRI này còn có các tên gọi khác là MINH, là TRÍ TUỆ, là CHÁNH TRI KIẾN do Nghe mà có, nên gọi là VĂN TUỆ.

2 - TƯ là tư duy về các vấn đề VĂN TUỆ đã tiếp thu, làm cho HIỂU BIẾT ĐÚNG SỰ THẬT về các pháp được sâu sắc và lớn rộng hơn Văn Tuệ. Trí Tuệ do tư duy mà đạt được, gọi là TƯ TUỆ.

3 - TU là thực hành Bát Chánh Đạo siêu thế bao gồm tám chi phần: Chánh Niệm - Chánh Tinh Tấn - Chánh Định - Chánh Tư Duy - Chánh Tri Kiến - Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng. Pháp tu này thực hành cả TÁM CHI PHẦN trong mối quan hệ Duyên Khởi lên các chi phần (bao gồm CHỈ và QUÁN) chứ không được hiểu sai là chỉ Hành Thiền Vipassana, chỉ là tu tập Định.

Một là, khi thực hành Bát Chánh Đạo với các chi phần: Chánh Niệm - Chánh Tinh Tấn - Chánh Định, lộ trình tâm sẽ DỪNG LẠI THẤY, NGHE, CẢM NHẬN đối tượng với Tâm Biết Trực Tiếp (Nhãn thức, Nhĩ thức, Tỉ thức, Thiệt thức, Thân thức, Tưởng thức) mà Tâm Biết Gián Tiếp (Ý thức) không khởi lên. THẤY, NGHE, CẢM NHẬN đối tượng mà không có Ý thức khởi lên, sẽ không biết đối tượng đó là cái gì, tính chất ra sao, thì THẤY, NGHE, CẢM NHẬN đó gọi là TỈNH GIÁC. Đây gọi là THẤY các pháp như chúng đang là. An trú TỈNH GIÁC sẽ kinh nghiệm được Tâm Giải Thoát hay Không Tánh Giải Thoát. Đây là lộ trình tu CHỈ.

Hai là, khi thực hành Bát Chánh Đạo (Niệm Thọ, Niệm Tâm, Niệm Pháp) có các chi phần: Chánh Niệm - Chánh Tinh Tấn - Chánh Định - Chánh Tư Duy - Chánh Tri Kiến, lộ trình tâm sẽ khởi lên Chánh Tri Kiến, là tâm biết Ý thức, HIỂU BIẾT ĐÚNG SỰ THẬT về đối tượng. Chánh Tri Kiến biết đối tượng đó là Cảm Thọ, nó Vô thường, Vô chủ, có Vị ngọt, sự Nguy hiểm, sự Xuất ly (biết như thật Khổ Tập Diệt Đạo). An trú Ý thức Chánh Tri Kiến sẽ kinh nghiệm và an trú được Tuệ Giải Thoát hay Vô Tướng Giải Thoát. Chánh Tri Kiến là Trí Tuệ Liễu Tri tất cả pháp, do tu tập mà đạt được nên gọi là TU TUỆ. TU TUỆ được tu tập viên mãn sẽ xoá bỏ VÔ MINH đưa đến giải thoát tối hậu, quả A la hán. Đây là lộ trình tu QUÁN.

KẾT LUẬN: CHÁNH TRI KIẾN hay MINH, hay TRÍ TUỆ đưa đến Giác Ngộ và Giải Thoát phải được phát triển và viên mãn theo lộ trình VĂN - TƯ - TU đã được Đức Phật dày công thuyết giảng, trong đó TU TẬP là làm viên mãn, là sống với TRÍ TUỆ đã được VĂN và TƯ tiếp thu. Vì vậy VĂN TUỆ là bước khởi đầu, là nền móng, là điều kiện không thể thiếu đối với Giác Ngộ.
Trên thế gian này, từ cổ chí kim, độc nhất vô nhị, chỉ một người duy nhất là Đức Phật Thích Ca, không thầy chỉ dạy, đã tự mình tìm ra và chứng ngộ TRÍ TUỆ và Ngài đã tuyên bố, quảng bá, phân tích, chỉ dạy rành mạch về Giác Ngộ và Con Đường Giác Ngộ. TRÍ TUỆ này không sẵn có, không phải là phẩm tánh của tâm Phàm phu, không thể quay về nơi tâm Phàm phu mà tìm thấy Trí Tuệ, không thể tu Định mà có thể phát sinh Trí Tuệ, không thể trở về nơi Tánh Thấy, Tánh Biết mà có được Trí Tuệ, không thể dùng tâm truyền tâm, từ thầy sang trò mà có được Trí Tuệ, không thể có “tuệ nhật tự chiếu”, mà muốn có Trí Tuệ TRƯỚC TIÊN phải NGHE và TƯ DUY về Giáo Pháp mà bậc Chánh Đẳng Giác đã thuyết giảng.
Kẻ Phàm phu bị Vô Minh che đậy nên THẤY đối tượng vốn là sợi dây lại BIẾT lầm nó là con rắn, chỉ duy nhất Đức Phật Thích Ca không thầy chỉ dạy, tự mình THẤY đối tượng vốn là sợi dây lại BIẾT NHƯ THẬT là sợi dây. Chỉ có Đức Phật Thích Ca mới TỰ BIẾT và CHỈ DẠY được Thực Tại này là sáu loại CẢM THỌ, do sáu Căn và sáu Trần tiếp xúc mà phát sinh, nó Vô thường, Vô ngã, có Vị ngọt, sự Nguy hiểm và sự Xuất ly, chứ không phải là Thế giới ngoại cảnh Sắc Thanh Hương Vị Xúc Pháp. Nhưng nếu chỉ có NGHE và TƯ DUY về Giáo Pháp mà không có TU TẬP Bát Chánh Đạo thì chỉ chất chứa kiến thức, chỉ tranh cãi hơn thua, chỉ để Ngã Mạn tăng trưởng.
Muốn Giác Ngộ Giải Thoát, TRƯỚC TIÊN phải NGHE và TƯ DUY và TIẾP ĐẾN là TU TẬP Bát Chánh Đạo siêu thế để chứng ngộ và an trú Tâm Giải Thoát, Tuệ Giải Thoát. Đó là lộ trình VĂN - TƯ - TU, do Đức Phật thuyết giảng, không có một cách thức nào khác ngoài VĂN - TƯ - TU mà có thể có TRÍ TUỆ để Giác Ngộ và Giải Thoát.

Tỳ Kheo Nguyên Tuệ