ĐI CHÙA ĐỂ LÀM GÌ?
Nguyễn Linh Chi
Từ xưa đến nay, đi lễ chùa – một hoạt động gắn liền với đạo Phật đã trở thành một tập tục đẹp luôn được duy trì trong mỗi người con, mỗi gia đình Việt. Tuy nhiên, không phải ai đến chùa cũng có những mục đích giống nhau. Chúng ta hãy cùng lắng nghe những tâm sự của các phật tử.
Đầu tháng 4 năm 2015, theo gợi ý của thầy giáo, chúng tôi đã có khảo sát trong phạm vi nhỏ tại một số ngôi chùa ở Hà Nội với các phật tử, những người yêu mến đạo Phật câu hỏi “Đi chùa để làm gì? Vì sao quý vị đến chùa?”. Theo đó, dựa trên kết quả khảo sát, chúng tôi tạm chia thành 4 nhóm đối tượng thường hay đến chùa.
Đi chùa theo truyền thống gia đình
Trong số những người được phỏng vấn, chúng tôi ước tính có khoảng 50% số người đi lễ chùa là theo truyền thống gia đình. Từ đời này qua đời khác với những nhà theo đạo Phật từ lâu thì việc đi lễ chùa đã trở thành một hoạt động thường ngày. Họ đi đến chùa để cầu xin từ chuyện cầu bình an, sức khỏe đến việc mong “trời Phật phù hộ” cho kết quả học tập của con cái, hay chuyện làm ăn, buôn bán sẽ thuận lợi và ngày càng tốt hơn. Thông thường, mọi người sẽ đi chùa vào các ngày Rằm và mồng Một hằng tháng hoặc khi có các sự kiện Phật giáo.
Một phật tử ở chùa Bà Đá (Hà Nội) tâm sự: “Bác luôn mong cầu gia đình được hạnh phúc, con gái ngoan hiền, học giỏi. Trong kí ức của bác, những ngày theo mẹ đi lễ chùa xưa chỉ để nhặt xác pháo, xin lộc đầu năm, nay lớn lên rồi thì biết cầu mong cho bản thân. Đi chùa thì chỉ nên cầu bình an, còn tài lộc, sự thăng tiến đều phải dựa vào năng lực bản thân cùng một chút may mắn”.
Bà Hiền một phật tử chùa Pháp Vân (Hà Nội) chia sẻ: “Bà hay đi chùa vào những ngày Rằm, mồng Một, ngày lễ Phật giáo, Tết Nguyên đán hoặc những ngày gia đình có việc hệ trọng, bà luôn thành tâm cầu khấn hồng ân chư Phật, chư đại Bồ Tát, Hiền Thánh tăng gia hộ cho bản thân và gia đình mạnh khỏe, tai qua nạn khỏi, hạn ách tiêu trừ, gia đình hòa thuận”.
Đi chùa vì đạo Phật là đạo của trí tuệ
Ngoài ra, cũng có những phật tử đã bày tỏ quan điểm rằng họ đến chùa để học giáo lý nhà Phật, để hiểu được lý Nhân – Quả sao cho sống tốt hơn, tìm sự bình an cho gia đình. Từ đó có thể dạy lại cho con cháu sống tốt hơn, hướng thiện hơn”.
Cô Đỗ Hoài Thu – phật tử chùa Hòe Nhai – Hà Nội tâm sự: “Cô hay đi chùa Trấn Quốc, chùa Hòe Nhai để học điều thiện, giáo lý của đức Phật, tu tâm dưỡng tính, tập từ bi hỷ xả đối với tất cả mọi người trong gia đình cũng như ngoài xã hội”.
Như vậy, đạo Phật đã trở thành một triết lý sống, là lý tưởng sống tốt đẹp mà mỗi phật tử luôn muốn hướng tới mỗi khi đến chùa.
Đi chùa để bình tâm và cầu tình duyên
Với thanh thiếu niên thì phần lớn họ đến chùa vì gặp khúc mắc trong cuộc sống như không thi đỗ vào trường Đại học mình muốn, đau khổ vì chia tay người yêu, thất nghiệp…Và khi không thể giải quyết được những vấn đề khó khăn, rơi vào trạng thái bế tắc thì họ nghĩ đến chùa. Với họ, đến chùa không những giúp bình tâm trở lại mà đôi khi còn giúp họ tìm thấy được con đường hay nói cách khác là cách giải quyết những trăn trở của mình.
Những năm gần đây, vào dịp đầu năm các bạn trẻ hay rủ nhau đi cầu duyên hay cắt tình duyên ảnh hưởng rất nhiểu đến mặt tâm lý. Thay vì đến chùa để học theo những giáo lý của đức Phật truyền lại qua lời dạy của các Thầy hay trong kinh sách, các bạn trẻ lại hướng đến việc cầu duyên. Việc cầu duyên không sai nhưng quá lạm dụng để nó biến tướng thì không ổn chút nào. Bởi khi cầu duyên không thành các bạn trẻ dù mới ở độ tuổi hai mươi đã rủ nhau đi cắt tình duyên. Như một vòng luẩn quẩn cứ đi từ chùa này đến chùa khác xin làm các khóa lễ mà không biết được mọi sự trên đời đều bởi do nhân quả. Có những việc không phải cầu là có được.
Ngoài việc tốn thời gian, tiền bạc của gia đình cũng như của bản thân thì việc đi quá nhiều nơi ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Thiết nghĩ, nếu được định hướng đúng đắn chắc các bạn sẽ không mê mờ như vậy.
Đi chùa để giác ngộ
Chùa Tứ Kỳ (Hà Nội) vì đến đúng ngày tu của đạo tràng niệm Phật nên khi được hỏi về đề tài của mình tôi đã có những câu trả lời khác hẳn với các phật tử ở các chùa khác.
Vì các phật tử ở đây tu theo pháp môn Tịnh độ, chuyên tụng kinh Vô Lượng Thọ và niệm Phật nên hầu hết mọi người đều trả lời “đến chùa để tu dựa trên tha lực của Phật A Di Đà, đến chùa học Phật, để làm theo những lời Phật dạy, để được giải thoát, được vãng sinh”. Phật Thích Ca Mâu Ni có lần thuyết giảng: “Một viên đá dù nhỏ đến mấy mà ném xuống nước thì nó cũng chìm, nhưng nếu một hòn đá dù to đến mấy mà đặt trên bè thì nó cũng nổi”.
Phật tử Diệu Dần chia sẻ: “Thứ 7, Chủ Nhật và thứ Tư là ngày tu của đạo tràng. Cô đến chùa không phải vì đau khổ hay buồn bã như một số người thường nghĩ. Với cô, đến chùa vì mọi người xung quanh, vì gia đình, vì cha mẹ, vì dòng họ mình. Cô luôn muốn mang sự an vui đến cho mọi người. Cô chỉ nguyện cầu khi lâm mệnh chung thời sẽ được đức Phật A Di Đà tiếp dẫn về Tây Phương Cực Lạc”.
Có một chú phật tử trẻ ngoài 40 cũng có một câu trả lời rất hay: “Chú đi chùa để đi tìm tâm Bồ Đề. Bồ Đề chính là giải thoát. Giải thoát chính là Giác ngộ. Giác ngộ chính là Phật.”
Như vậy, với những ai chuyên sâu về pháp môn Tịnh độ thì mục đích khi đến chùa của họ đơn giản chỉ là cầu sự giải thoát, để giác ngộ được chân lý của đức Phật A Di Đà, mong cầu được vãng sinh.
_____________________
Xem thêm bài viết:
| MỤC ĐÍCH ĐI CHÙA Hỏi: Mục đích chính yếu của việc đi đến chùa là để làm gì? Đáp: Từ trước đến nay, Phật tử thường xuyên đi đến chùa, hoặc là mỗi ngày, hoặc là mỗi tuần, mỗi nửa tháng với nhiều mục đích, chí hướng, nhận định cũng như trình độ hiểu biết khác nhau. Phần nhiều người đi đến chùa với thói quen là lễ Phật và cầu nguyện. Cầu nguyện cho con cháu được thi đậu; Cầu làm ăn phát đạt, tai qua nạn khỏi, gia đình êm ấm... Có người đi chùa cúng dường để cầu phước. Nhiều khi đem một nải chuối hay một bó nhang để cúng Phật, mà cầu xin đủ thứ việc dài dòng, có câu có kệ rõ ràng. Hoặc muốn cúng dường Tam bảo thật nhiều để đời sau được phước báo tốt đẹp. Thậm chí có người đi đến chùa để xin xăm, bói quẻ… Đó là đi chùa vì những mục đích tín ngưỡng dân gian. Hơn nữa, có người đi chùa để được ăn chè xôi hoặc đi chùa vì có nhiều người đông vui, nhất là mấy người bạn già muốn gặp nhau để tâm sự, chia sẻ chuyện ngày xưa. Người xưa thường nói: ‘Trẻ vui nhà, già vui chùa’ chính là chỗ này. Có những người đến chùa theo chiều hướng thân thiện, tức là muốn tìm quý Thầy để trút ‘bầu tâm sự’, nào là buồn việc này, lo việc kia... Đó là đến chùa vì mục đích chia sẻ tình cảm tâm sự. Cũng có những người đi đến chùa hằng ngày chỉ để làm công quả. Sáng sớm đã có mặt ở chùa, để nấu nướng, lo cơm nước cho quý Thầy. Hoặc vào những ngày có khóa tu học hay cúng lễ, thì đến chùa lo phụ việc nấu bếp, lau chùi tượng Phật, quét dọn hay là trồng hoa, chăm sóc cây kiểng... Đây là đến chùa vì mục đích tạo phước. Cũng có người khá hơn là đi đến chùa để đọc tụng kinh hoặc là tham dự những buổi lễ sám hối vào mỗi nửa tháng. Tất cả những mục đích trên đều đúng đắn, không sai, nhưng chưa phải là mục đích chính yếu thật sự của việc đi đến chùa. Vì vậy, tuy mọi người đã đi đến chùa trong nhiều năm, nhưng kết quả sau cùng là trong lòng của mỗi người vẫn còn đầy dẫy phiền muộn, lo âu và khổ đau, không biết cách nào để diệt trừ hoặc cởi mở. Nhiều khi, càng làm việc nhiều chừng nào thì sự bực bội, phiền muộn càng nhiều chừng đó. Hoặc có người ở chùa làm công quả lâu năm thì tánh tình trở nên khó khăn hơn những người mới đến chùa lần đầu. Những việc làm ở trên chỉ có phước báo và lợi ích nhỏ bé, chẳng thể giúp người Phật tử đạt đến mục đích cốt yếu nhất của việc đi chùa là học Phật, cầu giải thoát. Mà thật ra, mục đích chính yếu của việc đi đến chùa có thể nói gọn chỉ trong bốn chữ là ‘Đi chùa tìm đạo’. Người Phật tử sau khi quy y Tam bảo và thọ trì năm giới xong chưa phải là xong việc, mà cần phải thường xuyên lui tới chùa tìm gặp các vị thầy để tham hỏi những nghĩa lý của kinh điển và nương theo sự chỉ dạy của các vị ấy để thấy được con đường tu hành đúng đắn phù hợp với đạo lý để có thể ứng dụng tu hành làm tăng trường trí tuệ, từ bi, tránh khỏi sự mê tín ở trong đạo Phật và có được lợi ích an vui thiết thực trong cuộc sống.
|
Xem thêm bài viết khác:
Thủ Thiêm Chùa nay đã bị giải tỏa san bằng.
Chùa nhiều, Phật “đông” nhưng “quỷ ma” nhan nhản. Những bức tượng Phật “cao nhất Đông Nam Á” và những ngôi chùa “lớn nhất Đông Nam Á” đã mọc lên trên một quốc gia có những điều tồi tệ, vốn bị nghiêm cấm trong giáo lý nhà Phật, có lẽ cũng thuộc vào hạng nhất nhì Đông Nam Á, từ ăn cắp, hiếp dâm, đến thậm chí giết bố mẹ ruột… Cuộc khủng hoảng đạo đức xã hội, thật mỉa mai cùng cực, lại tỷ lệ thuận với cơn lốc xây chùa và cơn sốt đi chùa. Chùa chiền đang được “xã hội hóa” thì tại sao giáo lý Phật giáo đã không được “xã hội hóa” để giúp xã hội tốt hơn, con người sống tốt hơn, lòng người chân thành hơn, tâm trí chúng sinh bình an hơn? Nếu nhà chùa đang gieo “nhân” tốt thì tại sao “quả” gặt được lại kinh khủng đến vậy? Luật “nhân-quả” nào có thể giải thích điều này? Thực tế thì sự bùng nổ chùa chiền đã gieo những cái “nhân” khác, hơn là “nhân” đạo lý. Khó có thể có cái “quả” tốt, khi mà chính nhà chùa và nhà sư trong đó, đã tự gạt ra yếu tố đạo đức cá nhân và phẩm hạnh nhà tu, để trở thành một phần của cái gọi là thị trường “buôn thánh, bán thần”.“Phật giả”, “giả Phật”; “chùa giả”, “giả chùa”; “tăng giả”, “giả tăng”. Chỉ có điều này là thật: “Mạt pháp”! “Phật thật” đang khóc (có lẽ vậy).“Phật giả” vừa
đếm tiền vừa cười (hẳn thế). “Bồ tát thật” đang tụng niệm để Phật giáo thoát khỏi kiếp nạn tai ương. “Bồ tát giả” thì lần tràng hạt “phổ độ chúng sinh” bằng ngoa ngôn ma mị.
Câu hỏi lớn nhất cần được quan tâm không chỉ là tình trạng “kinh doanh” Phật giáo mà còn là tại sao ngày càng có nhiều Phật tử không nhìn thấy được “Phật giả” trong những kiến trúc “giả chùa”? Những hàng hàng lớp lớp người đi chùa không cho thấy Phật giáo đang phát triển. Mà là ngược lại. Nhang khói càng nghi ngút, dường như, càng che mờ con đường giác ngộ đích thực mà giáo lý Phật giáo truyền dạy. “Đi chùa viếng Phật” – một nét văn hóa tôn giáo trang nghiêm gắn liền với văn hóa dân tộc – đã biến thành một hoạt động “đi mua sắm” để mua đủ các thứ mà “thị trường” ngoài đời không thể mua, từ giấc mơ, khát vọng, đến danh và “lộc”. “Bồ tát nào “chứng”, “Phật” nào “chứng”? Cơn lốc xây chùa có thể không bùng nổ nếu những kẻ “buôn thánh, bán thần” không “nắm bắt” được “tâm lý” và “nhu cầu thị trường”.
Trong What The Buddha Taught – một trong những tác phẩm kinh điển và căn bản về giáo lý Phật giáo, Hòa thượng Walpola Rahula (1907-1997) viết:
“Theo Phật học, vị trí của con người là tối thượng. Con người là chủ nhân của chính mình, và không có một thực thể hay quyền năng nào cao hơn để định đoạt số phận của nó. Đức Phật dạy: “Người ta là nơi nương tựa của chính mình, còn ai khác nữa có thể làm nơi nương tựa?”. Ngài khuyên các môn đệ hãy là “một nơi nương tựa cho chính mình” và không bao giờ nên tìm nơi nương tựa hay sự giúp đỡ của bất cứ người nào khác. Ngài giảng dạy, khuyến khích và cổ vũ mỗi người hãy tự mở mang và tìm sự giải thoát cho chính mình, vì con người có năng lực giải thoát mình ra khỏi mọi ràng buộc, bằng trí tuệ và nỗ lực riêng. Đức Phật dạy: “Các người nên làm công việc của mình, vì các Đức Như Lai chỉ dạy con đường mà thôi”. Nếu Đức Phật được gọi là một người “cứu thế” đi nữa thì cũng chỉ có nghĩa rằng Ngài đã tìm ra và chỉ con đường đi đến Giải thoát, Niết Bàn. Nhưng chúng ta phải bước trên Con đường ấy bằng chính mình” (*).
Trong quyển Thấy Phật, giáo sư Cao Huy Thuần viết: “Ngài ở cùng khắp, Ngài ở chung quanh chúng ta, ai cũng có thể thấy Ngài nếu tâm sáng, và tùy tâm sáng đến đâu thì thấy Phật rõ đến đấy. Niệm Phật là làm cho tâm sáng và tâm sáng thì Phật hiện, bởi vì Phật ở cùng khắp thì tất nhiên Phật cũng ở trong tâm ta... Ai đi sâu vào Phật học sẽ thán phục mối tương quan sâu thẳm giữa trí tuệ và lòng tin. Trong Phật giáo, lòng tin luôn dựa trên trí tuệ, và trí tuệ chỉ có thể sáng chiếu đến chân lý nếu được lòng tin hỗ trợ. Thấy Phật cũng chỉ bình thường vậy thôi. Không phải ở trên ngôi sao kia, mà ở ngay trong lòng. Ra đời cách đây 2.546 năm, Đức Phật vẫn còn ở quanh ta để luôn nói với ta tiếng nói từ trong tâm, rằng: Ta đã sinh làm người, và từ người, chứ không từ đâu khác, từ Ta, từ chính Ta, Ta đã chứng ngộ…”.
Thật khó có thể đòi hỏi một người “bình dân” “thấy” được Phật như cách ông Cao Huy Thuần “thấy” hoặc nhìn ra được “Con đường” để đi bằng chính mình như cách Hòa thượng Walpola Rahula viết. Tuy nhiên, Phật giáo là uyên thâm nhưng Phật tử thì không cần tu học đến uyên bác như các bậc Tuệ Sĩ hay Lê Mạnh Thát để hiểu thấu đáo Phật pháp. Muốn “thấy Phật” không phải là điều bất khả. Ai cũng có thể “thấy” rằng, Phật không ở trong chùa; Phật ở trong tâm. Không Phật tử nào mà không ít nhất một lần nghe như vậy. Chưa có bất kỳ quyển giáo lý hoặc triết học Phật giáo nào nhắc đến những hành vi mê tín ngưỡng vọng như là “phương tiện” để được chứng giám sự “thành tâm” hoặc để giúp tìm đến chân lý tối thượng của đạo Phật. Có thể có những Phật tử tu và hành cả đời theo những gì giáo lý Phật giáo truyền dụ cũng chưa “gặp” được Phật nhưng chắc chắn rằng họ sẽ chẳng bao giờ “thấy” được Phật cho dù họ đi chùa bao nhiêu lần, quỳ lạy tượng Phật bao nhiêu cái và “cúng dường” bao nhiêu tiền. Chừng nào còn mang đến chùa những thứ mà Phật giáo căn bản khuyên dạy cần phải buông bỏ, chừng nào mà trí còn loạn và tâm còn “đóng” trước cửa nhà Phật thì làm sao có thể “thấy” được Phật ngay cả khi tượng Phật sờ sờ trước mắt?
Xem video clip: Đi chùa thế nào cho đúng?
HT. Thích Thanh Nhã - trụ trì chùa Trấn Quốc sẽ giúp quý vị hiểu rõ hơn về một số vấn đề khi đi lễ chùa.
.