PHẬT GIÁO CÓ PHẢI LÀ MỘT TÔN GIÁO KHÔNG?
Nguyên tác: Is Buddhism a Religion?
Tác giả: Anam Thubten Rinpoche
Việt dịch: Quảng Cơ - Biên tập: Tuệ Uyển
Hầu hết các loài trên hành tinh này đều thiếu khả năng trí tuệ để xây dựng hệ thống niềm tin. Ví dụ, mèo và chó không nghĩ về ý nghĩa cuộc sống của chúng và có xu hướng sống hạnh phúc miễn là chúng nhận được những gì chúng cần ngay tại thời điểm hiện tại. Điều này khiến Loài Người Thông Tuệ (Homo sapiens) trở thành loài duy nhất trên Trái đất có khả năng tham gia vào các quá trình tư duy phức tạp và tạo ra các hệ thống tôn giáo và triết học. Do đó, việc có tôn giáo là một đặc điểm riêng của con người mà không có ở bất kỳ loài vật nào khác.
Trong thế giới ngày nay, tùy thuộc vào nơi bạn ở, tôn giáo không thật sự phổ biến với nhiều người. Điều này đặc biệt đúng ở Tây Âu và Bắc Mỹ, đây là một sự thay đổi lịch sử to lớn. Ngày xửa ngày xưa, tôn giáo là xương sống của thế giới phương Tây, nơi cuộc sống của mọi người xoay quanh nó. Hầu như mọi thị trấn đều có một nhà thuyết giáo và một nhà thờ. Mọi người đưa khái niệm về Thượng Đế vào mọi vấn đề của cuộc sống như là trục đạo đức và triết học mà mọi thứ phải xoay quanh.
Điều này bắt đầu thay đổi với sự ra đời của Thời đại Khai sáng vào thế kỷ 17 và 18, điều này được phản ánh trong câu trả lời của nhà thiên văn học người Pháp Pierre-Simon Laplace (1749–1827) cho Napoleon Bonaparte (Nã Phá Luân I) khi giải thích lý thuyết của ông về cách vũ trụ thiên văn hình thành. Khi Napoleon hỏi ông ấy rằng Thượng Đế phù hợp với bức tranh như thế nào, ông ấy chỉ trả lời đơn giản, "Tôi không cần những giả thuyết như vậy."
Câu trả lời này cũng là hình ảnh thu nhỏ của tâm trí phương Tây, bắt đầu giải thích mọi điều bí ẩn của cuộc sống thông qua trí tuệ thuần túy, mà không dựa vào các học thuyết hàng thế kỷ chưa từng bị nghi ngờ. Hãy tưởng tượng nếu cả hai đều là Phật tử. Khi đó Napoleon sẽ hỏi: "Sự phát sinh phụ thuộc lẫn nhau (duyên sinh) phù hợp với bức tranh ở đâu?" Laplace sẽ nói rằng tất cả là về điều đó.
Tôn giáo ở phương Tây rõ ràng đang chết dần, không còn hy vọng hồi sinh kỳ diệu. Tôn giáo đã làm được nhiều điều tốt đẹp trong lịch sử, tạo nên những cộng đồng vững mạnh dựa trên đức tin và niềm tin; phát triển các hệ thống đạo đức mà qua đó mọi người thực hành những việc làm tốt, chẳng hạn như lòng hào phóng, sự tha thứ, v.v.; và nó cũng có những khía cạnh đen tối.
Thế giới phương Tây hiện đang ở trong một dạng lấp lửng về văn hóa, trong đó họ tìm kiếm thứ gì đó để lấp đầy khoảng trống do sự thiếu vắng đức tin để lại. Có lẽ mọi người đang cố gắng sử dụng chính trị để lấp đầy khoảng trống đó? Đây có thể là lý do tại sao rất nhiều người khá sùng đạo về chính trị, đến mức ly hôn và tan vỡ tình bạn đang xảy ra trong xã hội Mỹ do sự khác biệt về quan điểm chính trị.