Đức Đạt Lai Lạt Ma XIV
TỔNG QUAN VỀ CÁC PHÁP MÔN
TRONG PHẬT GIÁO TÂY TẠNG
Nguyễn Minh Tiến dịch và chú giải
Nhà xuất bản Tôn Giáo 2016
Giới Hạnh
Có 3 môn
tu học là giới, định và tuệ, và cũng giống như vậy, [cấu trúc] các bản văn trong
Phật giáo cũng
bao gồm 3 phần:
Luật tạng,
Kinh tạng và
Luận tạng.
Mặc dù các giới nguyện mà người
tu tập thọ nhận có sự khác biệt
tùy theo nam hay nữ, nhưng tất cả đều giống nhau ở sự
cần thiết phải
tu tập 3 môn giới, định, tuệ.
Nền tảng
căn bản của việc
tu tập giới hạnh là
kiềm chế không phạm vào 10
hành vi bất thiện, trong đó có 3 thuộc về thân, 4 thuộc về khẩu và 3 thuộc về ý.
Ba
hành vi bất thiện thuộc về thân là:
1. Cướp đi sinh mạng của bất kỳ
chúng sinh nào đang sống,
bao gồm từ côn trùng
cho đến con người.
2.
Trộm cắp,
lấy đi tài sản của người khác mà không được người ấy
cho phép, bất kể việc
tài sản ấy có
giá trị như thế nào cũng như
hành vi đó có được trực tiếp
thực hiện [hay
gián tiếp thông qua người khác].
3.
Tà dâm, quan hệ
tình dục bất chính.
Bốn
hành vi bất thiện thuộc về khẩu (
lời nói) là:
4. Nói sai
sự thật, lừa dối người khác bằng
lời nói hay
cử chỉ.
5. Nói lời gây chia rẽ; gây sự
bất hòa bằng cách [nói những lời] tạo ra sự bất đồng hoặc
đào sâu hơn những bất đồng đã sẵn có.
6. Nói lời
ác độc,
xúc phạm người khác.
7. Nói lời
vô nghĩa, nói những điều ngốc nghếch do
thôi thúc bởi
tham dục...
Ba
hành vi bất thiện thuộc về ý (
tư tưởng) là:
8.
Tham lam, mong muốn được
sở hữu một điều gì vốn là của người khác.
9.
Sân hận, mong muốn làm
tổn hại người khác, cho dù bằng những cách thức lớn lao hay nhỏ nhặt.
10.
Tà kiến,
si mê, đối với một sự việc thật có nào đó - chẳng hạn như sự
tái sinh,
luật nhân quả, hay
Tam bảo - mà cho là
không thật có.
Giới luật được
thọ trì bởi các vị
xuất gia được gọi là giới
Biệt giải thoát (Pratimokṣa - Ba-la-đề-mộc-xoa). Ở
Ấn Độ, trước đây có 4 trường phái chính
phổ biến nhất, về sau
phân chia thành 18
bộ phái, mỗi
bộ phái có một bản ghi Ba-la-đề-mộc-xoa riêng của họ, là những chỉ dạy
ban đầu do chính
đức Phật nói ra, đặt
nền móng dẫn dắt cho
đời sống xuất gia trong các
tự viện.
Giới luật được
thọ trì trong các
tự viện ở
Tây Tạng là dựa theo
truyền thống Căn bản Thuyết nhất thiết hữu bộ (Mulasarvastavadin), theo đó thì vị tỳ-kheo
thọ Cụ túc giới (hay
Đại giới) sẽ
thọ trì 253 điều giới. Theo
truyền thống Theravāda thì giới
Biệt giải thoát của vị tỳ-kheo
bao gồm 227 điều giới.
Sự
thọ trì giới luật mang đến một
năng lực chánh niệm và tỉnh giác,
bảo vệ quý vị không phạm vào những
hành vi bất thiện. Vì thế, đó là nền tảng [
ban đầu] của
con đường tu tập theo
Phật pháp. Giai đoạn
tiếp theo là
thiền tập, sẽ đưa
hành giả đến với pháp
tu tập thứ hai về
định lực.