BA MƯƠI NGÀY THIỀN QUÁN
Joseph Goldstein
Nguyễn Duy Nhiên Việt dịch
Nhà Xuất Bản Tôn Giáo, Hà Nội 2008
Buổi sáng thứ chín
Bài thực tập: Ăn trong chánh niệm
Có rất nhiều diễn biến của thân và tâm xảy ra trong khi ta ăn. Điều quan trọng là ta phải
ý thức được thứ tự của
diễn tiến ấy.
Nếu không, tâm ta sẽ khởi lên sự
ham muốn,
tham lam đối với
thực phẩm. Và khi ta thiếu
chánh niệm, ta sẽ không thực sự
thưởng thức được các món ăn. Nhai được đôi ba miếng là tâm ta đã
chu du đến tận phương nào rồi.
Điều trước nhất trong khi ăn là ta phải nhìn thấy món ăn của mình. Niệm thầm trong đầu “thấy, thấy”. Kế đó là một
tác ý muốn gắp đồ ăn. Ta phải niệm “muốn, muốn” hay là “tác ý, tác ý”. Rồi
tác ý này là
động lực khiến tay ta
cử động, “đưa lên, đưa lên”. Khi đũa hay muỗng chạm vào
thức ăn, ta sẽ có một
cảm giác đụng chạm. Hãy
ý thức được
cảm giác này. Kế đó là
tác ý muốn giơ tay lên, rồi hành động giơ tay
theo sau. Ta phải
cẩn thận ghi nhận hết mọi sự việc xảy ra.
Mở miệng ra. Đút đồ ăn vào.
Ngậm miệng lại.
Tác ý muốn để tay xuống,
theo sau là
cử động hạ tay. Mỗi lần một việc. Nếm:
cảm giác được
thực phẩm trong miệng, cách
cấu tạo của chúng. Nhai:
kinh nghiệm được
cử động này. Khi bạn bắt đầu nhai,
cảm giác về
mùi vị sẽ có mặt. Hãy
ý thức được
vị giác. Sau một
thời gian nhai,
vị giác sẽ biến mất. Nuốt vào. Phải
ý thức được
diễn tiến của những sự việc xảy ra
liên tục kế tiếp nhau. Không có một
cá nhân nào đứng sau những hành động ấy, không có người ăn. Tất cả chỉ là một sự nối tiếp của những
tác ý,
cử động, nếm,
cảm xúc liên tục theo nhau.
Cái ta là như thế đó - một tập hợp của những việc xảy ra, của các diễn biến. Và bằng cách
ý thức được tiến trình, dòng
liên tục này mà ta có thể
giải thoát ra ngoài
ý niệm về một cái ta.
Chúng ta thấy rằng, tất cả những
hoạt động này của thân và tâm đều là một chuỗi
nhân duyên hiện hành vô chủ.
Tác ý,
tư tưởng,
cảm giác,
cử động, tất cả đều có
liên hệ mật thiết với nhau. Tâm là
nguyên nhân khiến thân
cử động, cũng như
cảm giác ở thân là
nguyên nhân của sự
ham muốn và
tác ý của tâm.
Thường thì
chúng ta ăn trong
thất niệm.
Mùi vị đến và đi một cách thật nhanh chóng. Trong khi
thực phẩm vẫn còn trong miệng, vì sự ham mê nơi
vị giác, tay ta đưa lên và gắp thêm, không hề
ý thức được những diễn biến đang xảy ra trong
thân tâm. Hãy nhai cho xong trước khi lấy thêm. Như vậy, ta sẽ có thể cảm nhận được những nhu cầu thật sự của thân. Ăn trong
chánh niệm, ta sẽ không bao giờ bị
bội thực.
Trong một tháng
tu tập này,
chúng ta sẽ làm
mọi việc một cách
chậm chạp để ta có thể
theo dõi, quán xét chúng một cách
cẩn thận. Một khi
chánh niệm phát triển rồi, ta có thể hành động nhanh hơn nếu ta muốn. Nhưng bây giờ là
thời gian tu tập. Không có gì để vội vã cả. Hãy làm
mọi việc một cách chậm rãi với thinh lặng và
chánh niệm.
Hãy
phối hợp việc ăn trong
chánh niệm với sự
tu tập hằng ngày, sao cho
công phu thiền quán của ta lúc nào cũng
liên tục. Từ lúc bạn
thức dậy,
trải qua mọi công việc trong ngày, hãy thật sự
tỉnh thức: mọi hành động đều là thiền.