Nghiên Cứu Về Triết Học Như Lai Tạng

Như lai tạng (tathāgata-garbha), Như lai giới – Như lai tánh (tathāgata-dhātu), Phật tánh – Phật giới (buddha-dhātu), v.v., đây là một loại danh từ, trên mặt ý nghĩa tuy có sai biệt ít nhiều, nhưng làm tính khả năng để thành Phật, trên phương diệt bổn tánh chẳng phải là hai của chúng sanh và Phật để nói, thì có ý nghĩa nhất trí với nhau. Tại Ấn-độ, sự hưng khởi của thuyết Như lai tạng khoảng vào thế kỷ thứ 3 A.D., từ giai đoạn sơ kỳ Đại thừa tiến vào hậu kỳ Đại thừa Phật giáo. Ở trong khoảng thế kỷ 4 – 5 A.D., nó hưng thịnh vô cùng; những kinh điển mà có liên quan (giải nghĩa rộng thêm) đến thuyết Như lai tạng, cũng nối tiếp lưu truyền ra. Thuyết Như lai tạng, lấy kinh hậu kỳ Đại thừa làm chủ, trong các Luận sư - Luận sư Đại thừa của Ấn-độ, gồm hai nhà Trung quán (Madhyamaka) và Du-già (Yoga), đều nói thuyết Như lai tạng là bất liễu nghĩa, lấy ‘mật ý’ của Trung quán và Duy thức để giải thích nó. Kỳ thật, hệ tư tưởng này có lập trường độc đáo, chủ yếu là chúng sanh và Phật có thể tánh chung; dựa vào đây làm tông bổn, giải thích rằng dựa vào đây mà có sanh tử, chúng sanh, dựa vào đây mà có giải thoát rốt ráo, Như lai.
(Nguồn: Nhuận Thịnh Bhikṣu)
(CÙNG DỊCH / TÁC GIẢ)