Cuc Lac Vien

           Phật l� t�nh gi�c của mỗi người, ch�ng ta đ� sẵn c� m� qu�n, n�n t�m Phật ở đ�u đ�u. Dẹp sạch m�y m� v� minh vọng tưởng th� t�nh gi�c hiển lộ s�ng ngời. Ai biết phản chiếu lại m�nh th� thấy Phật, gọi l� kiến t�nh. Việc phản chiếu n�y kh�ng d�nh ri�ng cho giới n�o, xuất gia hay cư sĩ kh�o tu kh�o phản chiếu đều được kết quả như nhau. Cho n�n vua Trần Th�i T�ng, Trần Th�nh T�ng, Tuệ Trung Thượng Sĩ, ... l� cư sĩ đều kiến t�nh ngộ đạo. Đ�y l� n�t đặc th� của Phật gi�o Thiền t�ng đời Trần.

           Phật gi�o đời Trần kh�ng chấp nhận sự lệ thuộc c�c hệ ph�i Thiền v� văn h�a ngoại lai. Bởi vậy khi vua Trần Nh�n T�ng đi xuất gia tu h�nh th�nh đạo, Ng�i n�i: �... Học đ�i chư Phật, Cho được vi�n th�nh; Xướng kh�c v� sinh, An thiền ti�u s�i;...� Hay: �Ph�p th�n thường trụ, Phổ m�n th�i hư; Hiển h�ch mục tiền, Vi�n dung l�a l�a;...� (Đắc Th� L�m Tuyền Th�nh Đạo Ca.) Sau đ�, Ng�i g�p nhặt tinh hoa ba hệ ph�i thiền: Tỳ Ni Đa Lưu Chi, V� Ng�n Th�ng, Thảo Đường đ�c kết th�nh Thiền Tr�c L�m Y�n Tử, Ng�i l� Sơ Tổ.

           Đứng về văn h�a, Sơ Tổ Tr�c L�m muốn chuyển văn H�n th�nh văn N�m, qua hai b�i Cư Trần Lạc Đạo Ph�, Đắc Th� L�m Tuyền Th�nh Đạo Ca th� thấy r�. Bấy nhi�u đ� cũng đủ minh chứng t�m tư nguyện vọng của Ng�i cố t�nh chuyển văn H�n th�nh văn N�m của Việt Nam. Thế m�, từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 21, ch�ng ta vẫn c�n thấy đa phần kinh s�ch v� nghi lễ c�ng tụng trong ch�a c�n nguy�n vẹn chữ H�n. Thật l� một điều đ�ng buồn!

           Ở Trung Hoa Thiền T�ng đều tu�n thủ theo ch�m ng�n: �Bất lập văn tự, Gi�o ngoại biệt truyền, Trực chỉ nh�n t�m, Kiến t�nh th�nh Phật.� Thiền t�ng đời Trần lại chủ trương �Thiền gi�o song h�nh.� Đ�y l� một chứng cứ Thiền t�ng đời Trần c� lối tu ri�ng, chỉ cần được �Kiến t�nh th�nh Phật� l� mục ti�u chủ yếu. Cho n�n, Sơ Tổ Tr�c L�m vừa dạy Thiền vừa bảo đệ tử giảng kinh Kim Cang, Ph�p Hoa, Hoa Nghi�m, ...

           Tổ Tr�c L�m ph�n chia đời đạo r� r�ng dứt kho�t. Khi l�m vua th� hy sinh cả th�n mạng để lo cho d�n cho nước, bao phen v�o sinh ra tử, Ng�i vẫn kh�ng m�ng. Đến khi đất nước được thanh b�nh, Ng�i mới thanh thản an vui. Sau đ�, Ng�i lại trao ngai v�ng cho con đi xuất gia.

           L�m một tu sĩ Phật gi�o sống trong n�i rừng khổ hạnh, Ng�i vẫn đắc � vui cười. H�y nghe một đoạn trong b�i �Đắc Th� L�m Tuyền Th�nh Đạo Ca�: �Tuần n�y m� ngẫm, Ta lại x� ta; Đắc � trong l�ng, Cười ri�ng ha hả! C�ng danh chẳng trọng, Ph� qu� chẳng m�ng; Tần H�n xưa kia, Xem đ� h�n hạ. Y�n bề phận kh�, Kiếm chốn dưỡng th�n; Khuất tịch non cao, N�u m�nh sơn d�...�

           Với tư c�ch của Sơ Tổ v� c�c vua quan nh� Trần đều rập khu�n nhau. Khi đất nước bị x�m lăng th� nhiệt t�nh cầm qu�n đuổi giặc, khi nước nh� thanh b�nh th� quyết ch� tu h�nh. Đ�y l� một n�t đặc th� của Phật gi�o đời Trần.

           Một vinh dự lớn cho Phật gi�o Việt Nam được một �ng vua đi tu. Ở Ấn Độ c� �ng Ho�ng Th�i tử đi tu được th�nh Phật. Ở Việt Nam c� �ng vua đi tu được th�nh Tổ. Quả l� một h�nh diện lớn cho Phật gi�o Việt Nam, thế m� Phật tử Việt Nam �t ai quan t�m.

           Gi�o ph�p do đức Phật giảng dạy chủ yếu l� gi�c ngộ v� từ bi. Người tu Phật sẽ được bớt khổ trong đời n�y v� an lạc ở đời sau, hoặc đời n�y gi�c ngộ mai kia sẽ giải tho�t sanh tử. N�n n�i đạo Phật cứu khổ ch�ng sanh.

           Chư Tổ sau n�y cũng lặp lại lời Phật dạy để nhắc nhở ch�ng ta tu h�nh cốt mở s�ng tr� tuệ. Đức Phật l� vầng s�ng của Đại Đăng, chư Tổ l� những ngọn đuốc, c�y đ�n mồi từ �nh s�ng Đại Đăng của Phật đem soi s�ng cho ch�ng sanh bớt u tối. V� vậy Tổ chỉ l� người tiếp nối ngọn đ�n của Phật, chứ kh�ng phải l� người thắp s�ng ngọn đ�n đầu ti�n.

           Vua Trần Nh�n T�ng sau khi l�n n�i Y�n Tử xuất gia tu h�nh, Ng�i lấy hiệu l� Tr�c L�m Đại Đầu Đ�, dứt kho�t kh�ng c�n bận t�m đến việc thế tục. Trong b�i Đắc Th� L�m Tuyền Th�nh Đạo Ca c� đoạn: �...Đem m�nh n�u tới, Cảnh vắng ng�n kia; Dốc ch� tu h�nh, Giấy sồi v� v�. L�nh người chẳng chớ, Dữ người chẳng hay; Ngậm miệng đắp tai, Hề chi họa cả...� Qua năm năm (1299-1304), Ng�i ngộ đạo, b�n xuống n�i l�m Phật sự. Ng�i dạy d�n ch�ng thọ Tam quy, tr� Ngũ giới, tu Thập thiện để hiện đời an vui hạnh ph�c, mai kia sẽ hưởng an lạc l�u d�i, đ�y l� x�y dựng thế gian. Nếu người c� ch� cao si�u, Ng�i dạy tu thiền định để được gi�c ngộ giải tho�t sanh tử. Đ�y l� ph�p tu xuất thế gian. Hai ph�p tu n�y rất cụ thể thực tế, kh�ng c� g� mơ hồ huyền hoặc.

           Những phần tr�n đ�y l� l� do ch�ng t�i quyết t�m kh�i phục Phật gi�o Thiền T�ng đời Trần.

           H�m nay ch�ng t�i v� to�n thể Tăng, Ni, Phật tử c� mặt ở đ�y đều h�n hoan v� hạn, được Ch�nh quyền c�c cấp v� Ban Quản l� Di T�ch Y�n Tử cho ph�p l�m lễ Đặt đ� X�y dựng lại Ch�a L�n, đồng thời chuyển th�nh Thiền Viện Tr�c L�m Y�n Tử. Sự đ�ng g�p nhỏ b� của ch�ng t�i đối với quần thể khu Di t�ch Y�n Tử thật kh�ng c� g� đ�ng kể. Song ch�ng t�i rất vui mừng, v� được g�p một phần nhỏ x�y dựng lại chốn Tổ. L� một con người Việt Nam, hơn nữa l� Phật tử Việt Nam, ch�ng ta l�m sao d�m qu�n c�ng ơn g�n giữ đất nước v� �n đức truyền b� ch�nh ph�p của Tổ ti�n m�nh, của c�c bậc Long tượng � truyền đăng tục diệm� đến ng�y nay.

           Ch�ng t�i c�ng hoan hỉ bội phần, v� bao năm nay, thầm lặng chỉ dạy Tăng, Ni v� Phật tử tu theo đường lối của Tam Tổ Tr�c L�m, hay n�i kh�c hơn, cố t�nh kh�i phục Thiền T�ng đời Trần m� kh�ng c� mấy người quan t�m. Đến ng�y n�y, ch�ng t�i được c�ng khai tr�nh b�y chủ trương đường lối tu h�nh v� ước nguyện của m�nh trước Ch�nh quyền c�c cấp, đ�ng đảo giới tr� thức, to�n thể Phật tử tại nơi đất Tổ n�y. Đồng thời, ch�ng t�i c�n c� một cơ sở tu thiền theo ph�i Tr�c L�m Y�n Tử hiện diện m�i nơi n�y. Từ đ�y, những ai muốn nghi�n cứu ph�i Thiền Tr�c L�m Y�n Tử, ch�ng t�i sẽ c� phương tiện cung cấp v� hướng dẫn nghi�n cứu tu tập. Quả đ�y l� ph�c duy�n lớn gi�p ch�ng t�i l�m tr�n bản nguyện của m�nh.

            Trước khi dứt lời, ch�ng t�i ch�n th�nh biết ơn qu� vị c� mặt h�m nay, sự c� mặt của qu� vị l�m tăng th�m phần long trọng buổi lễ.

            K�nh ch�o qu� vị!