HỎI: Tôi nghe một số vị giảng rằng,
kinh điển Phật giáo Hán tạng (
Bắc tông,
Đại thừa) là không phải do
Đức Phật Thích Ca thuyết mà do các vị Tổ Trung Hoa viết ra, như vậy khả năng
chính xác không cao như kinh do
Đức Phật thuyết trong
Kinh tạng Pali (
Nam tông,
Nguyên thủy). Tôi rất
tâm đắc bộ kinh Pháp hoa,
Đức Phật dạy cách Khai - Thị - Ngộ - Nhập
tri kiến Phật có sẵn trong mỗi người
chúng ta, nhưng sau khi nghe các vị đó nói như vậy tôi rất hoang mang, không biết kinh nào đúng, kinh nào không đúng với lời Phật dạy? (NGUYỄN MAI, Cần Giuộc, Long An)
ĐÁP:
Bạn Nguyễn Mai thân mến!
Hiện tại trên
thế giới có hai
truyền thống Phật giáo lớn, đó là
Phật giáo Nam tông (Nam truyền) và
Phật giáo Bắc tông (Bắc truyền). Từ chiếc nôi
Ấn Độ,
Phật giáo truyền xuống phương Nam thì gọi là Nam truyền, truyền lên phương Bắc thì gọi là Bắc truyền.
Kinh điển Phật giáo Nam tông được chép bằng tiếng Pali.
Kinh điển Phật giáo Bắc tông được chép bằng tiếng Sanskrit.
Kinh điển Phật giáo Bắc tông bằng tiếng Sanskrit được các
nhà sư Ấn Độ (
Tây Vực nói chung)
lần lượt mang đến và dịch ra tiếng Trung Hoa,
kết hợp với các
kinh điển do các
nhà sư Trung Hoa đi
Ấn Độ thỉnh về, theo
thời gian kết tập thành kinh điển Hán tạng.
Như vậy, những ai nói
kinh điển Phật giáo Hán tạng (
Bắc tông,
Đại thừa) do các vị Tổ Trung Hoa viết ra là
hoàn toàn không
chính xác.
Nghiên cứu lịch sử truyền
dịch kinh điển Hán tạng và
tìm hiểu xuất xứ của các
bản kinh sẽ thấy rõ phần lớn
kinh điển Phật giáo (Hán tạng) được dịch từ tiếng Sanskrit (
Phạn ngữ) sang Hán ngữ.
Tiếc rằng,
hiện có rất ít
bản kinh gốc
Phạn ngữ được
tìm thấy (phần lớn bị chiến tranh tàn phá tại
Ấn Độ) nên cũng khó khăn cho việc phối kiểm các kinh văn Hán ngữ
hiện hành. Mặt khác, cần
thẳng thắn nhìn nhận là, trong kho tàng
kinh điển Hán tạng (
Bắc tông,
Đại thừa) rất đồ sộ, ngoài các
bộ kinh có nguồn gốc từ
Ấn Độ (
Phạn ngữ), còn có một số ít kinh văn được trước tác tại
Trung Quốc rất muộn về sau. Các nhà
nghiên cứu kinh điển bằng
phương pháp văn bản học đã xác định điều ấy. Những kinh văn hậu tác này tuy vẫn được cho
nhập tạng nhưng các nhà
kiết tập đã
cẩn trọng lưu ý và xếp vào Nghi tợ bộ.
Thiển nghĩ, trong
kinh điển Phật giáo Hán tạng (
Bắc tông,
Đại thừa) tuy có một số kinh được trước tác tại Trung Hoa, nhưng phủ nhận
toàn bộ kinh điển ấy không phải do Phật
Thích Ca thuyết là một sự
thiển cận và hẹp hòi. Người học
Phật hiện nay cần phát huy
chánh kiến để hội nhập với
Phật giáo thế giới. Đứng trên
lập trường truyền thống,
tông phái của mình để phê phán hay
công kích các
truyền thống,
tông phái khác là điều không nên.
Người học Phật cũng cần biết rằng, ngay cả
Kinh tạng Pali, được xem là
Nguyên thủy, gần với lời dạy của
Đức Phật nhất cũng được ghi chép khá muộn về sau (khoảng từ 300 đến 500 năm sau Phật Niết-bàn).
Trong khoảng thời gian trên dưới bốn thế kỷ, kinh Phật được
gìn giữ và
lưu truyền chủ yếu nhờ vào
trí nhớ, thuộc lòng và truyền miệng. Vì thế,
nghi vấn về một số
yếu tố hậu tác trong
Kinh tạng Pali (dù không nhiều) cũng đã được các nhà
nghiên cứu đặt ra.
Thế nên, để
phân biệt kinh nào đúng và kinh nào không đúng
lời Phật dạy, người học Phật cần
dựa vào Tam pháp ấn.
Đức Phật đã dạy về Ba dấu ấn
Chánh pháp là vô thường-khổ-vô ngã. Những kinh văn, dù được ghi bất cứ
ngôn ngữ nào, nếu thiếu vắng ba dấu ấn này thì không phải
Chánh pháp, người học Phật cần
thận trọng khi
đọc tụng,
nghiên cứu và
phụng hành. Còn lại những kinh văn nào có đầy đủ ba dấu ấn
Chánh pháp thì hãy
thọ trì.
Chúc bạn tinh tấn!
Quảng Tánh - Như Nhiên